Солиқ ҳисобининг объекти ва предмети

Хodimlarning toifalari	Хodimlar soni	Ish kunlari soni
Haqiqatda ishlangan
Ma’muriy - boshqaruv xodimlari	12	22	250
Asosiy ishchilar	30	27	780
YOrdamchi xodimlar - qorovullar	4	8	32
Jami:	46	57	1 062

Korxona tomonidan YaIТning eng kam miqdori noto’g’ri belgilangan:
1 062/57 x 91 530 = 1705 348 so’m.
Haqiqatda belgilangan ish haftasi va mehnat tartibi qoidalarini hisobga olgan holda YaIТning eng kam miqdori xodimlarning har bir toifasi bo’yicha alohida - alohida hisoblanadi:

Ko’rsatkichlar	Хodimlar soni	Ish kunlari soni	Haqi - qatda ishlangan	Mehnat haqining eng kam miqdori	YaIТning eng kam miqdori
Ma’muriy - boshqaruv xodimlari	12	22	250	49 735	565 171
Asosiy ishchilar	30	27	780	49 735	1 436 789
YOrdamchi xodimlar - qorovullar	4	8 smena	32 smena	49 735	198 940
Jami:					2 200 900

Hisoblangan summa umuman korxona bo’yicha haqiqatda hisoblab yozilgan YaIТ summasi bilan qiyoslanadi.

Yana bir, ehtimol, eng og’riqli masala - ish haqini rasman qayd etmay, konvertga solib to’lash, va, tegishincha, unga YaIТ, sug’urta badallari va JSHDSni hisoblab yozmaslik.
Sir emaski, o’z xodimlariga ish haqining bir qismini "konvertlar"da to’laydigan firmalar bor. Soliq solishdan qochishning ushbu usuli yangi emas va soliqchilar ish haqi qaydnomalari miqdorini tahlil qilib, chuqur o’rganadilar. Agar ularda ko’rsatilgan raqamlar o’rtacha statistik raqamlarga to’g’ri kelmasa, yashirilgan mablag’lar bor degan xulosa chiqarish uchun asos paydo bo’ladi. Uchta tarmoq uchun 2011 yil 1 yanvardan boshlab xodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasining eng kam me’yorlari joriy etilgan. Ularga:

• 
  chakana savdo;
  
• 
  umumiy ovqatlanish;
  
• 
  qurilish sohasidagi korxonalar kiradi.
  

Ish haqi to’lashning bunday chizmalari aniqlanganda soliq to’lovchi yoki soliq agenti byudjetga to’lanmagan soliqlar, penya, jarimalarni to’lashiga to’g’ri keladi.
Хodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasining eng kam me’yorlari joriy etilishini hisobga olgan holda soliqlar va boshqa majburiy to’lovlarni hisoblab chiqarish va to’lash tartibi to’g’risidagi nizomga (bundan keyin - 2200 - son Nizom) MV va DSQ qarori bilan 2012 yil 22 yanvarda kuchga kiradigan o’zgartish va qo’shimchalar kiritildi. Zero o’tgan yili 2200 - son Nizom joriy qilinishi bilan ko’pgina savdo korxonalari, umumiy ovqatlanish va qurilish sohasi tashkilotlari unda nazarda tutilgan tartibning amaliyotda qo’llanilishida muayyan qiyinchiliklarga duch kelganlar. Eng qiyin vaziyat quruvchilarda yuzaga kelgan edi. Ma’lumki, 2200 - son Nizomni qo’llash maqsadida hisobot choragi yakunlari bo’yicha asosiy faoliyat turi qurilish pudrati shartlarida (qurilish) turar joy va fuqaro qurilishi ob’ektlarida qurilish ishlarini bajarish bo’lgan yuridik shaxslar qurilish tashkilotlari deb e’tirof etilgan. Mazkur faoliyatning o’ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqib qurilish tashkilotlari, odatda turli - tuman qurilish, montaj, ishga tushirish - sozlash, ta’mirlash ishlarini bajarib keladilar. Bunda ularning bir turi smetada, bajarilgan ishlar dalolatnomasida ham ta’mirlash, ham qurilish sifatida qayd etilishi mumkin. Shu sababli korxonalar, masalan, faqat ta’mirlash bilan shug’ullanganlarida ularni qurilish korxonalari sirasiga kiritish borasida savollar yuzaga kelardi. Uyali aloqa kompaniyalari uchun antenna o’rnatish yoki quvurlar va boshqa konstruksiyalar yotqizish bilan shug’ullanadigan korxonalarni qaysi toifaga kiritish masalasi ham noaniq edi. Buning ustiga ushbu barcha ishlarga mehnat sarfining smeta normalari mavjud bo’lib, ular qurilish ishlarini bajarish shartnomasi bo’yicha bajarilishi mumkin.
Qurilish tashkilotlarining ta’rifiga kiritilgan o’zgartishlarga binoan bunday tashkilotlarga endi hisobot choragi yakunlari bo’yicha asosiy faoliyat turi quyidagi turdagi qurilish ishlarini bajarish bo’lgan yuridik shaxslar kiradi:
barcha turdagi binolar, sport inshootlarini qurish, ta’mirlash va rekonstruksiya qilish, shuningdek qurilish maydonlaridagi yig’ma qurilish konstruksiyalarini montaj qilish;
bino va inshootlarni qurish va rekonstruksiya qilishda qurilish maydonini tayyorlash;
har xil turdagi bino va inshootlar uchun umumiy bo’lgan bir yo’nalishga ixtisoslashtirilgan hamda maxsus malaka va asbob - uskunalarni talab qiluvchi qurilish faoliyati (fundament qurish, shu jumladan qoziq qoqish; o’zi ishlab chiqarmagan po’lat konstruksiyalarni montaj qilish; armatura karkaslari elementlarini bukish; g’isht va boshqa toshlarni terish; havozalar va taxtasupalarni, shu jumladan ijaraga olinganlarini o’rnatish va demontaj qilish, o’zi ishlab chiqarmagan fasad karkaslarini montaj qilish va o’rnatish);
bino va inshootlarni qurish va rekonstruksiya qilishda muhandislik asbob - uskunalarini o’rnatish;
bino va inshootlarni qurishda ishlov berish va boshqa yakuniy ishlar;
aholi buyurtmalari bo’yicha uy - joylarni (kvartiralarni), shuningdek ishlab chiqarish uchun mo’ljallanmagan bino (xona)larni ta’mirlash.
Qurilish tashkilotlari uchun Хodimlar soni va mehnatga haq to’lash jamg’armasi to’g’risidagi ma’lumotnoma - hisob - kitob shakliga oylarga bo’lingan ustunlar kiritildi. Shuni yodda tutish lozimki, 2012 yilda 6 kunlik ish haftasida 1 xodimga hisoblangan o’rtacha oylik ish vaqti jamg’armasi 169,5 soatga teng (2011 yildagi 163,1 soat o’rniga).