Солиқ ҳисобининг объекти ва предмети

Soliq to’lash tartibi. Yer solig’ini to’lash, agar quyida bosh-qacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, yuridik shaxslar tomonidan yilning har choragida, yil choragi ikkinchi oyining 15-kuniga qadar teng ulushlarda amalga oshiriladi.
Hisobot davri uchun yer solig’i to’lashning belgilangan muddatidan keyin majburiyatlar yuzaga kelganda, ushbu summani to’lash majburiyatlar yuzaga kelgan sanadan e’tiboran o’ttiz kundan kechiktirmay amalga oshiriladi.
Imtiyozlarga kelganda, yer solig’i solishdan ozod qilinadigan yer uchastkalarining ro’yxati Soliq kodeksi(SK) 282-moddasining ikkinchi qismida keltirilgan. Ular orasida ferma (molxona) egallaydigan yerlar ko’rsatilmagan, binobarin, ularga yer solig’i solinadi.
Biroq quyidagi yer uchastkalari bo’yicha imtiyozlar mavjud:
qishloq xo’jaligi maqsadlari uchun yangi o’zlashtirilayotgan yerlar (SK 282-moddasi ikkinchi qismining 23-bandi). Ularni o’zlashtirish ishlari bajariladigan davrda va ular o’zlashtirilgan vaqtdan e’tiboran besh yil mobaynida beriladi;
melioratsiya ishlari amalga oshirilayotgan mavjud sug’oriladigan yerlar (SK 282-moddasi ikkinchi qismining 24-bandi). Ishlar boshlanganidan e’tiboran besh yil muddatga beriladi;
yangi barpo etilayotgan bog’lar, tokzorlar va tutzorlar egallagan yerlar (SK 282-moddasi ikkinchi qismining 25-bandi). Uch yil muddatga beriladi. Kuzda o’tqazilgan yangi ko’chatlar uchun beriladigan imtiyoz muddatini hisoblab chiqarish keyingi yilning 1 yanvaridan e’tiboran boshlanadi, bahorda o’tqazilgan ko’chatlar uchun esa joriy yilning 1 yanvaridan e’tiboran boshlanadi.
Shuni yodda tutish lozimki, SKning 81-moddasiga ko’ra, hisobga qo’yilmagan joy bo’yicha unda yer solig’ini to’lash majburiyati yuzaga kelgan soliq to’lovchi tegishli yer uchastkasiga (yoki yer uchastkasiga bo’lgan huquq bilan birga tegishli ko’chmas mulk ob’ektiga) bo’lgan huquq davlat ro’yxatidan o’tkazilgan kundan boshlab 10 kun mobaynida soliq solish ob’ektlarini ular joylashgan yerda hisobga qo’yish uchun davlat soliq xizmati organlariga qonun hujjatlarida belgilangan tartibda murojaat etishi shart. Soliq organi soliq to’lovchining ilgari berilgan identifikatsiya raqamiga muvofiq murojaat etilgan kundan boshlab 3 kundan kechiktirmay uni ob’ektlar bo’yicha hisobga qo’yadi.
SKning 113-moddasida nazarda tutilishicha, soliq organida ob’ektlar bo’yicha hisobga turishdan bo’yin tovlash quyidagi miqdorda jarima solinishiga sabab bo’ladi:
agar belgilangan muddatdan ko’pi bilan 30 kun o’tgan bo’lsa- EKIHning 50 baravari;
30 kundan ko’p o’tsa - EKIHning 100 baravari.
Soliq kodeksining 81-moddasida belgilanishicha, soliq to’lovchini ob’ektlar bo’yicha hisobga qo’yish soliq solish ob’ekti joylashgan yerdagi davlat soliq xizmati organlari tomonidan amalga oshiriladi. Soliq to’lovchida yer solig’ini to’lash bo’yicha majburiyat yuzaga kelganida u soliq to’lovchi sifatida hisobga qo’yish joyida amalga oshirilmaydi.
Soliq kodeksining 285-moddasiga ko’ra, yer solig’i har bir soliq davrining 1 yanvariga bo’lgan holatga ko’ra hisoblab chiqariladi va yer solig’ining hisob-kitobi yer uchastkasi joylashgan yerdagi davlat soliq xizmati organiga hisobot yilining 15 fevraliga qadar taqdim etiladi.