Маданиятлилик деб ходимларнинг аклий ва ижтимоий камолотининг канчалик ривожланганлигини, унинг жамият ва давлат манфаатларига кай даражада мос келишини ифодаловчи ички ва ташки ахлокий-эстетик, сиёсий-кукукий карашлари ва хатти-каракатларининг муайян тизимига айтилади.
Хушмуомалалик ички маданиятнинг ташки куринишидир. Унинг асосини инсонийлик ташкил этади. Хушмуомалалик деб ички ишлар органлари ходимларининг аколи билан муносабатида уларнинг иззат- курматини жойига куйиб, самимий, сиполик ва мулойимлик, кам- тарлик, хайрихоклик, холислик билан киладиган ахлокий хатти-кара- катлари мажмуасига айтилади.
Фукаролар билан буладиган хушмуомалалик куйидаги хулк-атвор коидаларини камраб олади:
одамларга курмат-эктиром билан муносабатда булиш;
инсонга хайрихоклик, эътиборлилик;
муктожларга уз вактида ёрдам бериш, уларнинг кожатини чи- кариш;
ёши улугларга илтифот билан жой курсатиш, жой бериш, ол- динга утказиб юбориш, ёрдамлашиш;
одамларни узининг хатти-каракатлари билан нокулай акволга солиб куймаслик, агар шундай кол юз берса, тезда кечирим сураш ва уз хатти-каракатларини тузатиш;
кексаларга, болаларга ва аёлларга алокида илтифот курсатиш ва коказо.
Солиқ хизмат ходимларининг фаолиятида эстетика ва соғлом-рукий мукитни шакллантириш
Солиқ хизмат ходимларининг касб этикаси билан бир каторда уларнинг эстетик маданияти кам мавжуд.
Солиқ хизмат ходимларининг эстетик муносабати деб, уларнинг муайян вокеа-кодисаларни гузал ёки хунук, юксак ёки паст, фожиали ёки кулгили, какрамонлик ёки куркоклик деб баколаш кобилиятларига айтилади.
Солиқ хизмат ходимларининг эстетик онги деб уларнинг вокеликни акс эттирувчи ҳистуйгу, кечинма, дид ва идеаллари мажмуига айтилади. Эстетик онг - эстетик ҳистуйгу, эстетик дид, эстетик орзу, эстетик караш ва назариялардан ташкил топади.
Солиқ хизмат ходимларининг эстетик цис-туйгуларини вокеликни идрок этиш шароитида косил буладиган шодлик, кай- ратланиш, ажабланиш, рокатланиш, лаззатланиш, эктиром, завк- шавк, нафрат каби эктирослар, киссиётлар, тушунчалар ташкил этади.
Солиқ хизмат ходимларининг эстетик диди деганда, уларнинг бевосита кис-туйгу билан кодисаларнинг эстетик кимма- тини аниклаш, яъни гузалликни хунукликдан, улугворликни паст- кашликдан, какрамонликни куркокликдан, кулгилиликни фожиавий- ликдан фарк килиш кобилиятлари тушунилади. Шунга кура, кимдаким гузалликдан завкланса, унинг эстетик диди яхши булади ва аксинча, гузалликка бепарво булса ёки уни хунукликдан фарклай олмаса, унинг эстетик диди ривожланмаган булади. Эстетик дид шахснинг мавжуд вокеликдан коникиши ёки коникмаслигидир.
Солиқ хизмат ходимларининг эстетик орзуси деганда эса, уларнинг нафакат мавжуд вокеликни инъикос эттириши, балки унинг келажак тугрисидаги тасаввурлари, умид ва майллари маж- муаси тушунилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |