3. Ходимларни бошкариш субъектлари ва объектлари
Корхонанинг ижтимоий тизими конуний равишда иккита асосий кичик тизимга: бошкарувчи ва бошкарилувчи тизимларга бўлинади. Шундай килиб, бошкарувчи персонал – персонални бошкариш субъекти, ишлаб чикариш персонали эса персонални бошкариш объекти сифатида майдонга чикади.
Бошкарув объекти – корхоналар, ташкилотлар ва муассасалар персоналидир. Объект сифатида айрим ходим эмас, балки факат мехнат жамоаси каралиши керак, чунки жамоагина тугал махсулот ишлаб чикаришга йўналтирилган ва умуман, тизимнинг хатти-харакатларини белгилаб берадиган конун ва коидалар мажмуига бўйсунади.
Шундан келиб чикиб, бошкарув объекти бригада, цех, участка, бўлим жамоаси бўла олади. Тизим объектлари бир-бирлари билан доимий алокада бўлади. Натижада корхона ичида хам, ундан ташкарида хам кадрлар харакатининг турли жараёнлари содир бўлади. Бундай жараёнларга лавозимдан лавозимга, жамоадан жамоага, бўлинмадан бўлинмага, корхонадан корхонага ўтиш, малаканинг ошиши, ходимларнинг мансабга кўтарилиши киради. Шу билан бир каторда, ходимлар касб-малакасининг ўзгариши, ташкилий тузилманинг такомиллашуви, жамоада рухий вазиятнинг яхшиланиши ва бошка ижтимоий-иктисодий жараёнларни хам айтиб ўтиш керак.
Персонални бошкариш субъектига биринчидан, харакатдаги рахбарлик давони – кадрларни тайёрлаш, кабул килиш, уларнинг ишга кўникиши, бир жойдан бошкасига ўтказилиш жараёнининг бошкарилиши ва шу кабиларни, иккинчидан, бўйсунувчи бўлимлар, жамоа ва мунтазам бошкарувчи персонални, учинчидан, бошкарув субъектлари таркибига турли хил ишчилар, жамоани жипслаштириш, тарбиялаш, аъзоларнинг ижодий фаоллигини ошириш сохасидаги вазифаларни бажарувчи касаба уюшмалари ташкилоти ва бошка жамоат ташкилотлари (масалан, сифатни ошириш тўгараклари) хам киради.
Шундай килиб, бутун бошкарув тизимининг асосий элементи персоналдир. У айни вактда бошкарувнинг хам объекти, хам субъекти бўлиб майдонга чикиши мумкин. Корхона ходимлари объект сифатида фаолият кўрсатишига сабаб шуки, улар ишлаб чикарувчи куч, хар кандай ишлаб чикариш жараёнининг асосий ташкил этувчисидир. Шу боисдан ишлаб чикаришдаги инсон ресурсларини режалаштириш, шакллантириш, кайта таксимлаш ва окилона фойдаланиш персонални бошкаришнинг асосий мазмунидир. Ишлаб чикаришнинг моддий-буюм элементларини бошкариш хам худди шу нуктаи назардан караб чикилади.
Шу билан бирга, персонал, аввало, одамлардан иборат бўлиб, улар ўзига хос сифат ва хоссаларнинг мураккаб мажмуига эгалиги билан ажралиб туради. Улар орасида ижтимоий-психологик хусусиятлар асосий роль ўйнайди. Персоналнинг бир вактнинг ўзида бошкарувнинг хам объекти, хам субъекти сифатида намоён бўлиши ишлаб чикаришда уни бошкаришнинг ўзига хос томонидир.
Do'stlaringiz bilan baham: |