Sog’liqni saqlash vazirligi

Kislorod

Tabiatda kislorod asosan ikkita allotrop sifatida uchraydi: O₂, molekulyar yoki diatomik kislorod va O₃, ozon. Bu quruqlik sharoitida gaz va havoni suyultirish natijasida olinadi. Suyuq holatda, u xira mavimsi tonlarga ega va ozon shaklida ozonidlar deb nomlangan qizil-jigarrang tuzlarni hosil qilishi mumkin.

Oltingugurt

Tabiiyki, yigirma xil alotropni taqdim etadi, ularning eng keng tarqalgani S₈ "Oltingugurt toji." Oltingugurt o'z-o'zidan kovalent bog'lovchi S-S-S… bilan tsiklik molekulalarni yoki spiral zanjirlarni hosil qilishga qodir; Bu katenatsiya deb nomlanadi.
Oddiy sharoitlarda bu sariq rangli qattiq moddadir, uning qizil va yashil ranglari molekulani tashkil etadigan oltingugurt atomlari soniga bog'liq. Faqatgina gaz fazasida u S = S, S diatomik molekula sifatida uchraydi₂; molekulyar kislorodga o'xshash.

Selen va tellur

Selen oltingugurtga qaraganda qisqa zanjirlar hosil qiladi; ammo strukturaviy xilma-xilligi bilan qizil, kulrang kristalli va amorf qora alotroplarni topish uchun.
Ba'zilar buni metalloid, boshqalari esa metall bo'lmagan element deb hisoblashadi. Ajablanarlisi shundaki, u tirik organizmlar uchun juda zarur, ammo juda past konsentratsiyalarda.
Tellurium esa kulrang qattiq holda kristallanadi va metalloidning xususiyatlari va xususiyatlariga ega. Bu juda kam uchraydigan element bo'lib, u noyob minerallarda juda past konsentratsiyalarda uchraydi.

Poloniy

Barcha xalkogenlar orasida bu yagona metall element; ammo uning 29 izotopi (va boshqalar) kabi u beqaror, juda zaharli va radioaktivdir. U ba'zi bir uran minerallarida va tamaki tutunida iz elementi sifatida uchraydi.

Xususiyatlari

Elektron konfiguratsiya va valentlik holatlari

Barcha xalkogenlar bir xil elektron konfiguratsiyaga ega: ns²np⁴. Shuning uchun ular oltita valentlik elektroniga ega. Periyodik tizimning o'ng tomonida joylashgan p blokida ular elektronlarni yo'qotishdan ko'ra ko'proq qozonishga intilishadi; shuning uchun ular o'zlarining valentlik oktetlarini yakunlash uchun ikkita elektronga ega bo'lishadi va natijada -2 valentlikka ega bo'lishadi.
Xuddi shunday, ular o'zlarining oltita valentlik elektronlarini yo'qotib, ularni +6 holatida qoldirishlari mumkin.
Xalkogenlar uchun mumkin bo'lgan valentlik holatlari -2 dan +6 gacha o'zgarib turadi, bu ikkalasi eng keng tarqalgan. Biror kishi guruhdan pastga (kisloroddan poloniygacha) siljiganida, elementlarning ijobiy valentlik holatlarini qabul qilish tendentsiyasi kuchayadi; bu metall xarakterining oshishiga teng.
Masalan, kislorod deyarli barcha birikmalarida -2 valentlik holatiga ega bo'ladi, faqat ftor bilan bog'lanish hosil qilib, uni yuqori elektromanfiyligi tufayli elektronlarni yo'qotishga majbur qilib, +2 (OF) valentlik holatini qabul qiladi.₂). Peroksidlar, shuningdek, kislorodning valentligi -1 va -2 emas, birikmalarga misoldir.