ҚАНДЛИ ДИАБЕТ БИЛАН ОҒРИГАН БЕМОРЛАРНИ ГОСПИТАЛИЗАЦИЯГА КЎРСАТМАЛАРИ
Қандли диабет билан оғриган беморларни госпитализацияга кўрсатмалари, COVID-19 инфекциясига шубхадан қатъий назар, бу:
Гликемия >13,0-15,0ммоль/л;
Умумий пешоб тахлилида кетон таначаларни аниқланиши;
Оғир гипогликемия;
“Диабетик тўпиқ” синдроми: бармоқ, оёқ гангренасини ривожланиши, флегмона ва прогрессив некротик ва/ёки йирингли некротик ўзгаришлар мавжудлиги;
Оёқлар критик ишемияси;
Оғриқли нейропатия;
Диабетик ретинопатия: кўриш қобилияти ўткир бузилиши, оғриқ синдроми;
Диабетик нефропатия: олиго- ёки анурия;
Сурункали юрак етишмовчилигини декомпенсацияси;
Ўткир юрак-қон томир касалликлар;
Ўткир хирургик касалликлар.
Қабул бўлимига қабул қилингандан сўнг, барча беморларга COVID-19 инфекциясига текширувдан ўтиш кўрсатилган кейинги йўналтириш учун.
ДИАГНОСТИКА
Қандли диабет билан касалланган беморлар вирус инфекцияни эрта аниқлаш учун устувор гуруҳга киришади. ҚД билан оғриган барча беморлар комплекс клиник текширувдан ўтадилар, жумладан анамнез, физикал ва инструментал текширувлар.
Физикал текширув – эс-хуш даражасини бахолаш, юқори нафас йўлларининг кўзга кўринадиган шиллиқ пардаларини, терини бахолаш, лимфа тугунчаларни пальпация қилиш, ўпка аускультацияси, жигар ва талоқ хажмини бахолаш ва қорин бўшлиғи органларни текширишни ўз ичига олади.
Термометрия, пульсоксиметрия SpO2 бахолаш билан, юрак қисқариш тезлиги, қон босим (ҚБ) ва нафас олиш тезлигини (НОС) ўлчаш амалга оширилади.
COVID-19 инфекциясига шубха қилинга барча ҚД беморлар, SARS-CoV-2 РНК аниқлаш мақсадида, диагностикада “олтин стандард” бўлган, мазок топшириш орқали тест топшириши лозим. ПЗР паст сезувчанликка эга 66-80% оралиғида. Паст сезувчанлик касалликнинг дастлабки босқичларида синовдан ўткан беморларга боғлиқ бўлиши мумкин. ҚД билан оғриган беморларда биоматериал дастлабки босқичларда олинса, нотўғри манфий натижалар кўрсатиши мумкин. Шунинг учун, манфий натижа олинганда, ҚД беморлар 24 дан 72 саотгача бўлган вақт оралиғида қайта синовдан ўтишлари керак.
Бугунги кунда SARS-CoV-2 учун серологик тестлар кенг тарқалган. Кўпинча антижисмлар симптомлар бошланганидан кегин 1-3 хафта давомида аниқланади. Антижисмлар бемор ўтмишда вирус билан алоқада бўлганини аниқлашга ёрдам беради – касаллик симптомсиз ўткан буса хам. Аммо шуни тушуниш керакки, серологик тестлар фаол SARS-CoV-2 инфекцияси маркерларининг бевосита аниқлаш усулларини ўрнини босолмайди. SARS-CoV-2га иммуноглобулин М ва G боғлиқлиги аниқланган, лекин қондаги IgA динамикаси хақида маълумот кам. IgМ ва IgG антижисмлари касалликнинг бошланишидан бошлаб 2 дан 3 хафтагача бўлган даврда зардобда деярли бир вақтнинг ўзида пайдо бўлади. IgМ антижисмларнинг аниқланиши бемор яқин орада инфекцияланганлиги хақида далолат беради, аммо IgМ динамикаси хали яхши ўрганилмаган. Шунингдек, беморларда антижисмларнинг ишлаб чиқарилиши, нафас йўлларида вирус юкламанинг сезиларли даражада пасайганини билдиради. Бироқ, далиллар хали хам етарли эмас. Антижисмларга эга олдамлар қайта SARS-CoV-2 инфекцияланишдан химояланганми, шундай бўлса, қондаги қанча концентрацияда химояга эришилган хисобланади, бу хали-ханусгача номаълум. Шунинг учун химоя иммунитети ва унинг давомийлиги тасдиқланмагунича серологик теслардан фойдаланмаслик керак. Нотўғри манфий ПЗР кўрсаткичларига эга бўлиши мумкин бўлган беморларда, яний шифохонага кеч мурожаат қилганлар ва COVID-19 инфекцияси ўткир босқичидаги беморлар, ташхис қўйишда ёрдам учун қўшимча усул сифатида серологик тест тавсия этилади. Бу ташхиснинг сезувчанлиги ва спецификлигини оширади, чунки касаллик ривожлангани қадар ПЗР тест сезувчанлиги хам тушади.
Қандли диабет билан оғриган бемор учун тахлил куйидаги холларда кўрсатилган:
Беқарор эпидемиологик зонадан чет эл сафаридан қайтганлар;
Беқарор эпидемиологик зонадан чет эл сафаридан қайтганлар билан тасдиқланган мулоқот;
COVID-19 инфекциясига мусбат тест натижаси аниқланган бемор билан тасдиқланган мулоқот;
COVID-19 инфекциясига мусбат/шубхали тест натижаси аниқланган кишилар билан иш фаолиятини олиб борганлар;
Вирус инфекциясига хос бўлган белгилар пайдо бўлиши (тана харорати кўтарилиши, йўтал, хансираш, ринорея, аносмия);
2 кундан ортиқ вақт давомида гликемиянинг миқдори 11,0ммоль/л дан сабабсиз ва асоссиз ошиши;
Шошилинч равшда касалхонага госпитализация қилинадиган симптомлар райдо бўлиши (13,0ммоль/л дан юқори гипергликемия, тез вазн ёқотиш, қўнгил айниши, қусиш, кетоацидоз белгилари).
Қушимча лаборатор диагностика касалликнинг оғирлигига боғлиқ. Лаборатор назоратининг босқичлари ва частотаси 1 ва 2-тип қандли диабет билан оғриган беморларни даволаш хусусиятларида мухоқама қилинган ва батафсил тавсифланган. ҚД билан оғриган ва асоссиз декоменсация бўлган ва COVID-19 инфекциясига шубха қилинган барча беморларга, шунингдек, асимптоматик беморлардан мусбат суртма олинганда, вирусли зотилжамни истисно қилиш учун кўкрак қафасининг КТ текшируви ўтказиш тавсия қилинади. КТ текширув ўпкадаги ўзгаришларни аниқлашда максимал сезувчанликка эга. Кўкрак қафсаининг компьютер томонграфияси (КТ) натижаларига кўра, терапевтик ва диагностика тактикаси тузилади. Стандарт рентгенография текшируви касалликнинг дастлабки кунларида ўпка тўқимасида бирламчи ўзгаришларни аниқлолмайди ва эрта ташхис қўйишда фойдаланилмайди. Аниқланган ўзгаришларни дифференциал ташхислаш ва жараён динамикасини бахолаш учун КТдан фойдаланиш тавсия этилади. Характерли жихати шундаки, кўкрак қафасининг КТ текшируви, нуклеин кислотасини амплификация усулида олинган лаборатор мусбат тест натижасидан олдин, ўзига хос ўзгаришларни аниқлай олади.
Do'stlaringiz bilan baham: |