Siyosatshunoslik

! 
Косимое Б.
Миллий уйгониш: жасорат, маърифат, фидойилик. - Т., 2002.
- В. 235.
2 
0 ‘sha asar. —
В. 235.
94

---

o‘z aksini topdi. Qolaversa, u jadid maktablari uchun «Muxtasar 
islom tarixi» (1915), « 0 ‘qu» (1917) kabi darsliklarini yaratdi.
1917-yil fevral voqealari amirlik hududida jadidchilik va 
undan o‘sib chiqqan «Yosh buxoroliklar»1 harakatiga kuchli turtki 
berdi. Fitrat ushbu harakatning so‘l qanotidan tashkil topgan 
«Yosh buxoroliklar» inqilobiy partiyasining bosh kotibi edi. Fitrat 
Turkiston muxtoriyati e’lon qilingan 27-noyabmi esa «milliy 
laylatulqadrimiz», «Turkiston turkining imonini yuksaltguchi bir 
quwat»2, deb atadi.
Fitratning 1918—1919-yillarda Toshkentdagi eng katta xiz- 
mati Turkiston xalqlari madaniy merosini to‘plash va o‘rga- 
nishda katta rol o‘ynagan madaniy-adabiy tashkilot — «Chig‘a- 
toy gurungi»3ni tashkil etgani bo‘ldi. Buxoroda amir Sayyid 
Olimxon taxtdan ag‘darilgach (1920), Fitrat Buxoro hukumati 
a’zosi, 1921-yildan esa xalq maorifi noziri va boshqa ko‘plab 
muhim lavozimlarda umummilliy taraqqiyot yo'lida xizmat qildi. 
Jumladan, Buxoroda Sharq musiqa maktabi ochilishida, 60 dan 
ortiq yoshlarning xorijga ta ’lim olish uchun jo ‘natishda, 
«Anjumani tarix» sho‘basi tomonidan «Buxoro arki tarixi» 
qo‘lyozmasining yozilishida, Buxoro respublikasida turk (o‘zbek) 
tilining davlat tili deb e’lon qilinishida, Turkiya, Eron, 
Afg'oniston bilan do‘stlik, hamkorlik munosabatlarining yo‘lga 
qo‘yilishida, Germaniya va Ozarbayjon vakolatxonalarining 
Buxoroda ochilishida Fitratning xizmati beqiyos edi. Biroq davlat 
mustaqilligi yo‘lidagi bu harakatlarga 1923-yildan boshlab markaz
1 
Izoh