Siyosatshunoslik

1 Каримов И. А. Узбек халк^и \еч к,ачон, х,еч кимга к,арам булмайди. Т.13. —
Т., 2005. - В. 440.
276

---

0 ‘zbekistonning Yevroosiyo Iqtisodiy Hamjamiyati safidati joy 
olishiga olib keldi.
1995-yilda Bojxona ittifoqi negizida tuzilgan bu tashkilotning 
strategik maqsadi a ’zo davlatlar o ‘rtasida integratsiyani 
rivojlantirishga qaratilgan. YevrAzESning 2005-yil noyabrida 
Sankt-Peterburgda bo‘lib o ‘tgan sammitida 0 ‘zbekiston bu 
tashkilotga qo‘shilgach, Hamjamiyat a ’zolari 6 taga yetdi 
(Rossiya, Belorus, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, 
0 ‘zbekiston). Bu Hamjamiyatga a’zolik 0 ‘zbekiston uchun katta 
siyosiy ahamiyatga ega. Chunki yirik davlatlarning geosiyosiy 
manfaatlari kesishgan mintaqada joylashgan mamlakatimiz uchun 
YevrAzESga a’zolik turli ta’sir va tazyiqlardan himoyalanish 
kafolatini beradi.
Xalqaro tashkilotlar orasida faoliyati ko‘proq sof iqtisodiy 
masalalarni qamrab oluvchi 
xalqaro iqtisodiy tashkilotlar 
ham 
mavjud bo‘lib, ular xalqaro bitim asosida ma’lum iqtisodiy 
aloqalami (valyuta, kredit, soliq, transport, tovar almashuvi va 
h.k.) olib borish maqsadida tuziladi. Ular safiga Jahon banki, 
Xalqaro valyuta fondi, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, 
Umumjahon savdo tashkiloti, Xalqaro mehnat tashkiloti, 
BMTning Iqtisodiy-ijtimoiy kengashi, unga tegishli maxsus mu- 
assasalar, Jahon Islom konferensiyasi tashkiloti va boshqalar 
kiradi.
Jahon banki 
— 1944-yilda tashkil topgan bo‘lib, shtab-kvar- 
tirasi Vashingtonda joylashgan. Hozirgi paytda Xalqaro qayta 
tiklanish va taraqqiyot banki deb nomlanadi. Bankning asosiy 
maqsadi rivojlanayotgan mamlakatlarning iqtisodiy-ijtimoiy 
taraqqiyotiga ko‘maklashishdir. 0 ‘zbekiston Jahon bankiga 1992- 
yil 21-sentabrda a’zo bo‘ldi. Mamlakatimizga Xalqaro qayta 
tiklanish va taraqqiyot banki tomonidan 2493 aksiya chiqarilgan 
bo‘lib, Toshkentda 1993-yildan buyon ushbu bankning vako- 
latxonasi faoliyat yuritm o q d a. B ozor stru k tu rasin in g
shakllanishida texnik yordam ko'rsatish; ishlab chiqarish va 
ijtimoiy sohalarni rivojlantirishga oid loyihalarni amalga 
oshirishda moliyaviy yordam ko‘rsatish; mutaxassislarni 
tayyorlash va qayta tayyorlashda 0 ‘zbekistonga yordam berish 
Xalqaro qayta tiklanish va taraqqiyot bankining Toshkentdagi
277

---

vakolatxonasi dasturida asosiy o‘rinni egallaydi. Jahon banki 
energetika sohasini rivojlantirish va islohotlami chuqurlashtirishga 
mo‘ljallangan loyihalar uchun ham kredit ajratib, Orol dengizi 
muammosi yechimiga, ishlab chiqarish sektorlari rivojiga, paxtani 
qayta ishlash sohasiga ham e’tiborini qaratmoqda.