«sirtqi bo’lim» fakulteti «elektr energetika» kafedrasi «Soha iqtisodiyoti menejmenti» fani bo‘yicha

 yomon mehnat sharoitlarini;

 mehnat haqidagi qonunlarni bo‘zishni;

 rahbarlikning qoniqarsiz saviyasini;
 o‘zaro munosabatlar madaniyatining past saviyasini va hokazolarni ko‘rsatish mumkin.
 yakuniy bosqichda firma qo‘yilgan maqsadlarga erishish uchun nizoli vaziyatlarni oldini olishni nazorat qiladi.
Kichik muammo: Nizolarning kanday xillarini bilasiz
2.1. Firma nizoli vaziyatni qanday to‘g‘rilaydi?
Nizolarning asosan turt xili ko‘p uchrab turadi. Ichki shaxsiy nizo bir kishining o‘ziga bir-biriga zid toppshriqlar berilib, rahbarning pirovard talabi bir-biriga mos kelmay, bajaruvchi bunday holda nima qilishini bilmay xunob bo‘lgan hollarda vujudga keladi. SHaxslararo nizo hayotda eng tarqalgan nizolardir. Bunday nizolar, masalan:
* ishlab chiqarishda:
* xodim bilan xodim o‘rtasida;
* xodim bilan rahbar o‘rtasida;
* rahbar bilan rahbar va hokazolar o‘rtasida bo‘lishi mumkin.
SHaxs bilan guruh o‘rtasidagi nizolar, odatda ayrim shaxsning u yoki bu narsaga nisbatan bo‘lgan fikrining yoki manfaatining guruh fikriga yoki manfaatiga mos tushmaslik oqibatida vujudga keladi. Guruhlararo nizolarga:
*bo‘limlar bilan bo‘limlar o‘rtasidagi;
*ma’muriyat bilan kasaba uyushmasi o‘rtasidagi;
*bo‘limlar bilan ma’muriyat o‘rtasidagi;
*bo‘limlar bilan kasaba uyushmasi o‘rtasidagi nizolar misol bo‘la oladi.
Xulosa. Nizolar o‘z tabiatiga ko‘ra aralash nizolardir, chunki ularning vujudga kelishi barcha yuqoridagi nizo turlarining ta’siri ostida bo‘ladi.
Mavhumligiga qarab, nizolar ochiq yoki yopiq ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. Ochik, nizolar odatda qarama-qarshi tomonlarning ko‘z oldida, to‘g‘ridan-to‘g‘i vujudga keladi. Ular to‘qnashish sodir bo‘lgunga qadar to‘liq etilgan bo‘ladi. Bunday nizolar rahbariyat nazorati ostida turganligi sababli korxona uchun unchalik havf tug‘dirmaydi va ularni boshqarish oson kechadi.
YOpiq nizolar o‘ta xavflndnr. Bunday nizolarni asta-sekin, belgilangan fursatda portlaydigan minaga o‘hshatsa bo‘ladi. Agar nizo hali “etilmagan ” yoki ularni odamlar nigohidan yashirilsa, boshqacha qilib aytganda nizo kishilar “ichida” bo‘lsa, biling- ki, bu noyat xavfli va uni boshqarish juda qiyin.
Yopiq nizolar kupincha fitna, ig‘vo, hiyla-nayrang, fisq-fasod shaklida rivojlanish oqibatida vujudga keladi. Ular oraga nifoq; solish, bo‘zg‘unchilikka qaratilgan bo‘lib, yolg‘on-yashiq, o‘ydirma, bo‘hton gaplar muholiflar uchun asosiy qo‘rol vazifasini bajaradi.
2.2. Nizolarni bartaraf etishni qanday nazorat qiladi? Ta’kidlaganimizdek, rahbar nizoli vaziyatlarning kelib chiqish sabablarini faqat kishilar harakatlaridagi tafovutlardan deb bilmasliklari kerak. Albatta, bu ham qandaydir aniq holatda nizoli vaziyatning vujudga kelishida muhim omil vazifasini bajarishi mumkin. Ammo u ta’sir etuvchi omillarning faqat bitgasidir. SHu sababli, rahbar, eng avvalo nizoni keltirib chiqaruvchi omillarning taxlilini qilishi, so‘ngra esa u yoki bu usulni qo‘llash bo‘yicha qaror qabo‘l qilishi kerak.
Xulosa:Nizolar ustidan nazorat firma faoliyati uchun sotuv va foydaga oid maqsadlar erishilishi va agar maqsadlar erishilmasa muhit o‘zgartirish oqlanganligini aniqlash zaruratini anglatadi.
5-ilova