Sinxron mashinalarning maxsus turlari

20 -mavzu. O'zgarmas tok mashinalari qurilish va ishlash prinsipi .
O'zgarmas tok mashinasining o'ziga xos xarakterli belgisi kollektror-shchetka tizimi, o'zgarmas tokni o'zgartiruvchi tokka aylantiruvchi va, uning aksi, - mexanik o'zgartkich harakatdir. Bunday o'zgartkichning zarurati shu bilan tushuntiriladiki, o'zgarmas tok mashinasining yakor chulg'amida o'zgaruvchan tok oqishi shart, chunki faqat shu sharoitda mashinada elektromexanik energiya o'zgartirilishining uzluksiz jarayoni sodir bo'ladi.
O'zgarmas tok generatorining ishlash prinsipini ko'raylik. 14.1-rasmda generatorning soddalashtirilgan modelilangan: ikki qo'zg'olmas o'zgarmas magnit qutblari N va S orasiga generatorning aylanuvchi qism - yakor qo'shiq. Uning vali shkiv va tasma uzatkich mexanizm manbai energiya birlamchi motor - mexanik (rasmda ko'rsatilmagan) vali bilan ulangan. Yakor o zarralari qurilishi kattaligida qirqilgan ikki bo ylama pazda bir o ram sifatida katta,b,c,d chulg'am. O'ramning boshi va keti soddalashtirilgan kollektorni tasvirlovsi, o'z-aro almashtirilgan ikki mis yarim xalqalarga ulangan. Kollektorga A va V shchetkalar o'qish. Kollektor va shchetkalar, generator yakor chulg'amini tosh zanjir ( R qarshiligi bo'lgan yuklama) bilan bog'lovchi sirpanuvchi kontaklar ishlab chiqarishni boshlash.
Faraz qilaylik, birlamchi motor generator yakorini soat miliga teskari yo'nalishda aylantirsin, unda o'zgarmas magnit qutblarining magnit maydonida aylanayotgan yakor o'ramida oniy narsa  bo'lgan EYK induktivlanadi. EYK yo'nalishi yoki rasmda ko'rsatilgan holat holati uchun strelkalar bilan ko'rsatilgan.
Generatorning ishlash jarayonida uning yakori aylanadi va o'ram a,b,c,d xar hil fazoviy ishlarni qabul qiladi, shuning uchun yakor chulg'amida o'zgaruvchan EYK induktivlanadi . Agar mashinada kollektr bo'lmaganda, u ochiq tizim zanjirda ( R yuklamada) tok o'zgaruvchan bo'lar edi, ammo kollektor va shchetkalar yordam yoki chulg'amidagi o'zgaruvchan tok generatorini tokka yo'nalishi zanjirlari (yuklanish)da pulslanuvchini tokka yo'nalishi o. ' o'zgarmaydigan tokka aylanadi.

14.1-rasm. O'zgarmas tok mashinasi soddalashtirilgan modeli

14.2-rasm. O'zgarmas tok generatori ishlash prinsipini boshqa:
a -yakor EYK; b -yuklama orqalii
Yakor o'rami 14.1-rasmda ko' hozirda bo'lganida, tashkilot zanjir (yuklama)dagi tok A shchetkadan V shchetka tomon yo'nalgan ; demak, shchetka A musbat ishorali, shchetka V esa - manfiy. Yakor 180 ⁰ ga burilgandan so'ng (14.2, a -rasm), yakor o'ramining toki yo'nalishi teskarisiga o'zgarishlar, biroq, shchetkalar ishoralari va demak, tosh zanjir (yuklanishi)dagi tok o'zgarmasdan qoladi (14.2). , b -rasm ). Buni shunday mumkin: yakor o'ramida tok yo'nalishi o'zgargan unda kollektor plastinalari o'rni o'zgaradi. shunday qilib, A shchetkasi doimiy ostida shimoliy magnit qutbgi o'tkazgich bilan ulangan plastina ostida bo'ladi, V shchetka ostida janubiy qutb ostidagi o'tkazgich bilan ulangan plastina bo'ladi.
Shu tufayli generator shchetkalari ishorasi yakor o'ramining holatiga bog'liq bo'lmay o'zgarmasdan qoladi. Tosh zanjirdagi pulslanishiga kelsak, yakor chulg'ami o'ram soni ortishi, ular yakorining to'g'risida bir tekisda joylashgan va kollektor plasinalarining ham ortishiga qarab ancha susayadi.
Elektr mashinalarining qayta tiklanadigan printsipiga, o'zgarmas tok mashinasining soddalashtirilgan modeli o'zgarmas to motori sifatida sozlash mumkin. Buning uchun generator Masalan, agar shchetka A ga “plyus” klemmasini, V shchetkaga “minus” klemmasini ulasak, u holda yakor chulg'amida yo'nalishi 14.3-rasmda maydon toki hosil bo'ladi. Bu tokning qutb o'zgarmas magnit maydoni (qo'zg'atish chulg'ami magnit maydoni) bilan o'zaro ta'siri energiya soat miliga teskari yo'nalishda aylanib elektromagnit moment M ni hosil beruvchi elektromagnit kuchlar paydo bo'ladi. Yakorning 180 ⁰ ga buriganidan so'ng, elektromanit kuchlar o'z yo'nalishini o'zgartirmaydi, chunki yakor chulg'amining har bir o'tkazgichi bir magnit qurb zonasidan qutb zonasiga o'tish onida, bu o'tkazgichlarda tok yo'nalishini o'zgartirish. haqida.
qilib, o'zgarmas tok motorida kollektor va shchetkalarning harakatlari - chulg'am o'tkazgichlari bir magnit qurb zonasidan shunday qutb zonasiga o'tish onida o'tkazgichlardagi tok yo'nalishini o'zgartirishdir.

14.3-rasm. O'zgarmas tok mashinasining tuzilishi
Ko'rilgan o'zgarmas tok motorining soddalashtirilgan modeli motor uchun turg'un ishlash rejimini ta'minlamaydi, chunki yakor chulg'ami o'tkazgichining geometrik neytraldan  (14.3-rasm) o'tishida elektromagnit kuchlar nolga teng =0 (iagnit qutblari mumkin emas) oraliqda magnit induksiyasi nolga teng). lekin, yakor chulg'amida o'tkazgichlar (yakor quvvatda chulg'am o'tkazgichlari bir tekisda ravon ishlab chiqsa) va kollektor plastinalari soni ortishi bilan motorning yakori turg'un va ravon bo'lib boradi.