Sinf: VII 1 dars Sana: Fan: Geometriya. Mavzu: Geometriyaning vujudga kelish tarixi. Geometrik shakllar va jismlar. Eng sodda geometrik shakllar. Nuqta, to`g`­ri chiziq va tekislik. Darsning maqsadi

To`rtburchak ichida lola gul - “4”ball
Uchburchak ichida chinni gul - “3”ball
2.O`tgan mavzuni takrorlash va uyga vazifani so`rash.
1.Burchak deb nimaga aytiladi?
2.Burchak bissektrisasi deb nimaga aytiladi?
3. Burchaklarni qanday taqqoslaymiz?
4. Burchaklarni qanday o`lchaymiz?
5. Transportirdan qanday foydalanamiz?
6. Qo`shni burchak deb nimaga aytiladi?
7. Vertikal burchak deb nimaga aytiladi?
3.Yangi mavzuni bayon qilish.
Shu paytgacha qator geometrik shakllar va ularning xossalari bilan tanishib chiqdik. Masalan, o'tgan mavzuda vertikal burchaklar bilan tanishdik va ularning o‘zaro teng bo'lishini ko'rsatdik. Eslasangiz, bu xossa bilan shunchaki tanishmasdan, uni isbotladik. “Vertikal burchaklar teng” degan tasdiqning to‘g‘riligini mulohaza yuritish orqali asosladik. Bu “isbot” tushunchasi bilan ilk bor tanishishimiz bo'ldi. Geometriyaga birinchi bo`lib “isbot” tushunchasini olib kirgan matematik — eramizdan avalgi 625-527 yillarda yashagan Miletlik yunon olimi Fales hisoblanadi.
Biror tasdiqning to'g'riligini mantiqiy mulohazalar yordamida keltirib chiqarish isbot deb ataladi. To‘g‘riligi isbotlash yo'li bilan asoslanadigan tasdiq esa teorema deb ataladi. Teorema odatda shart va xulosa qismlardan iborat bo'ladi. Teoremaning birinchi - shart qismida nimalar berilgani bayon qilinadi. Ikkinchi - xulosa qismida esa nimani isbotlash lozimligi ifodalanadi. Masalan, quyidagi teoremani olib qaraylik:
Teorema. Agar qo‘shni burchaklar o‘zaro teng bo‘lsa, ularning har ikkisi ham to‘g‘ri burchak bo'ladi.
Bu teoremaning shart qismi, “o'zaro qo'shni burchaklarning teng”ligi bo'lsa, xulosa qismi “ularning to‘g‘ri burchak bo'ladi” deganidan iborat. Teoremani isbotlash - uning shartidan foydalanib, shu paytgacha ma’lum bo'lgan ma’lumotlarga tayanib, mulohaza yuritib, xulosa qismida ifodalangan tasdiqning to'g'riligini keltirib chiqarishdir. Teoremaning shart va xulosa qismlarini aniqlashtirib olish teoremani oydinlashtiradi, uni tushunish va isbotlash jarayonini yengillashtiradi. Shu bois teoremani isbotlashdan oldin uni shart va xulosa qismlarga ajratib, qayta yozib olish maqsadga muvofiq bo'ladi.

3.