sinf uchun dars ishlanmasi “ ” 2010 yil

Darsning asosiy tushunchalari

Tarixidan ma’lumki, axborotlar saqlashning eng qadimiy usullaridan biri yozuv hisoblanadi.Qadimgi odamlar yashagan g’orlar devorlaridagi rasim va yozuvlar buning yaqqol isbotidir. Yozuv san’ati asrlar davomida deyarli o’zgarmadi.Faqatgina yozish vositalari takomillashib bordi. Avval toshlarga o’yib yozilgan bo’lsa, keyinchalik bo’yoqlar yordamida yoziladigan bo’ladi.Hayvon terilariga ishlov berib toshlar o’rniga teriga ishlov berib toshlar o’rniga teriga yozish yo’lga qo’yiladi. Qog’oz ishlab chiqarilishi bilan yozish qulaylashadi. Shu bilan birga yozuv quroli ham takomillashib bordi. Yozish uchun toshlar, turli mo’yqalam, qamishperolar, g’oz patlaridan foydaliniladi.Keyinchalik esa yozuv mashinkalari ishlatila boshlandi. Lekin, doimo asosiy jarayon-matn o’zgartirilishi kerak bo’lsa, uni qayta ko’chirib yozish zarurligi o’zgarmaydi. Bu esa juda ko’p vaqt va mehnat talab qilishini yaxshi bilasiz. Kampyuterlar ishlab chiqilishi va rivojlanishi yozuv san’atini tubdan o’zgartirib yubordi. Matnlarni yozish, saqlash, qayta ishlash , qog’ozga chop etish kabi ishlarni bajarishga mo’ljallangan ko’plab dasturlar ishlab chiqildi.bu dasturlar, asosan ikki turga bo’linadi; matn muharrirlari va matn Protsessorlari.ularning asosiy farqi kampyuterga kiritilgan Matnning ko’rinishiga bo’g’liq. Masalan, matn muharririda faqat matn yozish mumkin bo’lsa, matn prorsessorida shu matn turli rasmlar bilan boyitilish munkun .E’tiboringizga havola etilgan ushbu qollanma ham matn protsessorida yzilgan bo’lib turli rasmlar jadvallar, ranglar va boshqa bezaklardan foydalanilgan.

Matn muharrirlarida ishlash

Konpuyuterda eng ko’p ishlatiladigan dasturlar qatoriga kirgan uchun barcha rusumdagi kompyuterlar uchun matn muharirlari ishlab chiqarilgan bir rusumli kompyuter uchun ishlab chiqarilgan o’nlab matn muharrirlarini aytib o’tish mumkin masalan windows operatsion sistemasining tarkibiga kiritilgan bloknot wordpad va hokozo shuni bilingki bloknot word-pad matn muharrirlari siz 5-sinfda o’rgangan paint yoki kalkulyator dasturlari kabi ishga tushiriladi.

Deyarli barcha matn muharrirlari quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi.

1) malumotlar krtitish. 2) belgilar,so’zlar, satrlar, abzaslar o’rnini almashtirish, yoki o’chirib tashlash 3) matnni hotirada saqlash. 4) matnni hotirada o’qish; 5)hatolarni tuzatish;

6) chop etish.

Matn muharrirlarining nomi, tashqi ko`rinishi turlicha bo`lgani bilan,ularda Ishlash jarayoni deyarli farq qilmaydi.Matn muharrirlarining asosiy elementlari bo`lgan ishchi maydon, yurgich va menyu yurgich va ishchi maydonning ko`rinishi Matn muharriri ishiga deyarli ta’sir ko`rsatmaydi.Ular turli matn muharrirlarida Biroz farq qilishi mumkin.Matn muharrirlari, asosan, menyusi bilan bir-biridan farqlanadi. Menyudagi buyruq va amallar matn muharrirlarining imkonyatlarini belgilaydi. Ular qancha imkoniyatlari shuncha yuqori shuncha yuqori bo`ladi.Turli matn muharrirlarining mos buyruqlari biroz farqlansa-da, ma’nosini tushunib olish qiyin emas. Masalan, matnni xotiraga yozish buyru-g`i ba’zi matn muharrirlarining fayl men-yusida,,yozish’’deb nomlangan bo`lsa, ,,o`qish’’, ,,yuklash’’ yoki,, ochish’’ deb nomlanishi mumkun. Maskur buyruqlar nomlari turlicha bo`lsa ham, deyarli bir xil ma’noni anglatadi va aynan bir xil vazifani bajaradi.

Uy vazifasi 1-darsni o’qib o’rganib kitobda berilgan savollarga javob yozib kelish.

IBM tasdig’i: