Sinf: 7-sinf Sana

Sinf: 7-sinf
Sana:14.02.20022y
Fan: Algebra
Mavzu: Kvadratlar ayirmasi formulasi.
Darsning maqsadi:
Ta’limiy maqsad:

• 
  Bilim-kvadratlar ayirmasi formulasi bilan tanishtirish
  
• 
  Ko’nikma-kvadratlar ayirmasi formulasini mashqlar bajarishda qo’llay olish
  
• 
  Malaka- misollar yechish jarayonida kvadratlar ayirmasi formulasidan o’rinli foydalanish
  

Tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarning ongini yangi bilimlar bilan kengaytirish, ularni milliy g’urur,iftixor, vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarni kvadratlar ayirmasi formulasiga oid misollar yechish malakalarini shakllantirish.
Dars turi: yangi bilim beruvchi
Dars metodi: Juftini top, ven diagrammasi, guruhlarda ishlash, Everest, kim chaqqon.
Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism:
   

• 
  O’quvchilar bilan salomlashish
  
• 
  Davomatni aniqlash
  
• 
  O’quvchilarning darsga tayyorgarligini tekshirish
  

II.O’tilgan mavzuni takrorlash.

• 
  O’tgan mavzuni aniqlash
  
• 
  Sinf o’quvchilarini ikki guruhga bo’lish
  
• 
  Uyga vazifani o’rtogingni tekshir metodi yordamida tekshirish
  
• 
  
• 
  Juftini top metodi yordamida formulalar hosil qilish
  

(a+b)²=a²+2ab+b² (a-b)²=a²-2ab+b²

• 
  Formulalarni so’zlar orqali ta’riflash.
  
• 
  Ven diagrammasi yordamida ikki formulani birlashtirish.
  

III.Yangi mavzu bayoni:
Ikki son yig’indisini ularning ayirmasiga ko’paytiramiz:
(a+b)(a-b)=a²-ab+ab-b²= a²-b² ya’ni
(a+b)(a-b)= a²-b² (1)
a²-b²=(a-b)(a+b) (2)
Ikki son kvadratlarining ayirmasi shu sonlar ayirmasi bilan ular yig’indisining ko’paytmasiga teng.
(1) Va (2) tenglikda a va b istalgan sonlar yoki algebraik ifodalar, masalan
1) (nm+3k)(nm-3k)=n²m²-9k²
2)4a²b²-25a²b⁴=(2ab+5ab²)(2ab-5ab²)
3)(a+b)²-16=(a+b+4)(a+b-4)
(1) formula ham qisqa ko’paytirish formulasi deyiladi. Uni hisoblashlarni soddalashtirish uchun qo’llaniladi.
Masalan:
63*57=(60+3)(60-3)=60²-3²=3600-9=3591
98*102=(100-2)(100+2)=100²-2²=10000-4=9996
(2) tenglik kvadratlar ayirmasi formulasi deyiladi. Uni ko’phadlarni ko’paytuvchilarga ajratishda qo’llaniladi.
Masalan:
1) a²-9=(a-3)(a+3)
2)4b⁴-0,64c²=(2b²)²-(0,8)²=(2b²-0,8c)(2b²+0,8c)
3)(a-b)²-1=(a-b-1)(a-b+1)
IV.Mustahkamlash.
Everest metodi yordamida mavzuni mustahkamlaymiz. Everestda berilgan misollarni yechib kalit so’zni hosil qilamiz.
N386.Ko’paytirishni bajaring:
1)(c+d)(c-d)=c²-d²
3)(a+c)(c-a)=c²-a²
N388.Ko’paytirishni bajaring:
1)(2b+a)(2b-a)=4b²-a²
3)(y+6x)(6x-y)=36x²-y²
N390.Ko’paytirishni bajaring:
1) (c²+d²)(c²-d²)=c⁴-d⁴
3)(x⁴-y³)(y³+x⁴)=x⁸-y⁶
Qisqa ko’paytirish formulasidan foydalanib , hisoblang:
1) 48*52=(50-2)(50+2)=50²-2²=2500-4=2496
2)43*37=(40+3)(40-3)=40²-3²=1600-9=1591
3)201*199=(200+1)(200-1)=40000-1=39999
“Kim chaqqon?”

Yig’indining kvadrati	(a-b)^3=a^3-3a^2b+3ab^2-b^3
Ayirmaning kvadrati	a^2-b^2=(a+b)(a-b)
Yig’indining kubi	(a-b)^2=a^2-2ab+b^2
Ayirmaning kubi	(a+b)^2=a^2+2ab+b^2
Kvadratlar ayirmasi formulasi	(a+b)^3=a^3+3a^2b+3ab^2+b^3

Qo’shimcha ma’lumot
5 bilan tugaydigan sonlarning kvadratlarini qulay usul bilan hisoblash.
15²=225 35²=1225
25²=625 45²=2025
11 darajalari haqida qiziqarli ma’lumot:
11¹=11 , 11²=121 , 11³=12321, 11⁴=1234321
9-darajagacha davom ettirish mumkin.
Qiziqarli masala:
1 ta bakteriya 1 sekundda 2ga bo’linib, 1minutda idishni to’ldirsa, 8 ta shunday bakteriya qancha vaqtda idishni to’ldiradi?
Binoning 13-qavatigacha bo’lgan zinalar soni 7-qavatigacha bo’lgan zinalardan necha marta ko’p?
Sonning oxirgi ikki raqamini topish:
2 ning darajalarining oxirgi ikki raqamini topishda 2 ning 10-chi darajasiga keltiramiz. 2¹⁰=1024 , 24 ning toq darajalari 24 bilan, juft darajalari 76 bilan tugaydi. Masalan: 8¹¹=(2³)¹¹=2³³=(2¹⁰)³*2³=1024³*8=….24*8=…92
Olimpiada masalasi:
N+4 va N-85 sonlari natural son kvadrati bo’ladigan N natural sonni toping.

V.Yakuniy qism:

Uyga vazifa: 387-389-391-misollarni yechish.
O’quvchilar bilimini baholash.