«Симсиз алоқа» фанидан маъруза Симсиз алоқа тизимлари

Радиотўлқинларнинг тарқалиши хусусиятлари

• Дарснинг мақсади:
• Талабаларда радиотўлқинларнинг тарқалиши хусусиятлари ҳақида батафсил тасаввур ҳосил қилиш;
• мазкур билимларни мустақил таҳлил қилишга кўмаклашиш;
• ёшлар ўртасида соғлом маьнавий ва тарбиявий муҳитни шакллантириш.

Режа

• 1. Электромагнит тўлқиннинг тузилмаси.
• 2. Радиочастоталарнинг таснифланиши.
• 3. Радиотўлқинларнинг умумий хоссалари.
•  

Радиотўлқинлар фазода ёруғлик тезлигида (300 000 км/сек) тарқаладиган электромагнит тебранишлар ҳисобланади. Дарвоқе, ёруғлик ҳам радиотўлқинлардагига ўхшаш хоссаларга (қайтиш, синиш, сўниш ва ҳ.к.) эга бўлган электромагнит тўлқинлар ҳисобланади .

• Радиотўлқинлар фазода ёруғлик тезлигида (300 000 км/сек) тарқаладиган электромагнит тебранишлар ҳисобланади. Дарвоқе, ёруғлик ҳам радиотўлқинлардагига ўхшаш хоссаларга (қайтиш, синиш, сўниш ва ҳ.к.) эга бўлган электромагнит тўлқинлар ҳисобланади .
• Радиотўлқинлар электромагнит тебранишлар генератори нурлантирадиган энергияни фазо орқали ташийди. Улар электр майдон ўзгарганида, масалан, ўтказгичдан ўзгарувчан ток оқиб ўтганида ёки фозо орқали учқунлар ёғилганида, яъни бир-бирларидан кейин тез келадиган ток импульслари қаторида вужудга келади. Радиоалоқа радиотўлқинлар ёрдамида амалга ошириладиган телекоммуникация тури ҳисобланади

• Электромагнит тўлқиннинг тузилмаси

Электромагнит тўлқиннинг тузилмаси

• Фазонинг ҳар бир нуқтасида тўлқининг Е электр майдон кучланганлиги вектори Н магнит майдон кучланганлиги векторига перпендикуляр ва ҳар иккала векторлар тўлқиннинг тарқалиши йўналишига перпендикуляр бўлади.

Электромагнит тўлқиннинг тарқалиши

• Дастлабки сигнал

• Тикланган сигнал

• Электромагнит сигнал

Электромагнит тўлқиннинг тузилмаси

• Бир хил қийматга эга бўлган майдоннинг иккита нуқталари орасидаги минимал масофа тўлқин узунлиги дейилади. Тўлқин узунлиги унинг тарқалиш тезлигига ва бу майдонни узатадиган ЭЮКнинг Т даврига боғлиқ. Токнинг частотаси f = 1/Т, у ҳолда тўлқин узунлиги қуйидагича аниқланади:
• λ = v/f = с/f
•  демак, тўлқин узунлиги f тебранишлар частотаси билан қуйидаги маълум нисбати боғлиқ:
•  λ = 3·108 /f
•  
• Формуладан кўриниб турибдики, масалан 1 МГц частотага 300 метр тўлқин узунлиги мос келади. Частотанинг ортиши билан тўлқин узунлиги камаяди ёки аксинча.