Ўсимликлар морфологияси ва

эм е р ге н ц л а р
деб аталади. 
Э м ергенцларнинг ҳосил бўлишида эпидермадан таш қари, 
ички тўқималар ҳам қатнашади.
Таш қи безсимон эмергенцларга қичитқитиканнинг ачи- 
тувчи туклари мисол бўла олади (38-расм). У нинг ачитув- 
чи безсимон эмергенцлари тирик хужайра бўлиб, косача-

---

37
-раем.
Лабгулдошлар оиласига кирувчи Lagochilus prokotjakovii
jkram баргидаги бирҳужайрали ва кўпҳужайрали секрет чиқарувчи
безлар (трихомалар): 
а
 — бирҳужайрали; 
6, в, г —
 кўпҳужайрали
безлар, 
д, е —
 бирҳужайрали туклар; 
ж
 — икки ҳужайрали туклар.
симон шаклдаги кўпҳужайрали тагликка ўрнашган. Тук- 
нинг асоси, ингичка конус сингари чўзилган, ичи ковак, 
митги ш приц нинасига ўхшайди, унинг учида қи й ш и қ 
бошчаси бор (38-расм, 2). Тук одам ёки ҳайвонга тегиши 
билан синиб, ўткир учи терига санчилади ва ҳужайра ш и­
раси терини ачитади.
Нектарлар ўзидан қандли 
с у ю қ л и к — 
нектар чиқаради 
ва ҳашаротларни жалб этади. Улар одатда, гулда ж ойлаш ­
ган бўлади. Нектарларни ажратувчи ҳужайралар қую қ ци- 
топлазмага эга бўлиб, модда алмашинувида фаол қатна- 
шади.
Г идатодалар деб (ю н о н . г и д о р , г и д а т о с — сув; 
о д о с — йўл) сув ва сувда эриган тузларнинг махсус те- 
ш икчалар ёрдамида чиқарилиш ига айтилади. Гидатодалар 
баргнинг хлоренхима ўтказувчи найларини ҳосил қилув- 
чи эпитема (юнон. э п и т е м а қопқоқ) деб аталадиган юпқа 
пардали ҳужайралардан таш кил топган. Гидатода хлорен­
хима тўқималаридан атрофдаги ҳужайралар билан ажрал-

---

ган. Эпитемага ички томондан сув 
ўтказувчи трахеидлар орқали кела­
д и ва с у б эп и д е р м ал б ў ш л и к д а 
тўпланади. Ўша бўш лиқ устида сув 
ёриғи бўлиб, унинг иккита туташ­
тирувчи хужайралари бор, улар му- 
дом о ч и қ туради ва ортиқча сувни 
сув ёриғи орқали томчилаб чиқа- 
ради, бу ҳодисага