Ўсимликлар морфологияси ва

П о я н и н г бирлам чи т у зи л и ш и . 
П оян и н г бирламчи тузи­
лиш и, унинг апикал меристемаси, ўсиш конусининг и н и ­
циал ҳужайралари фаолияти туфайли ҳосил бўлади.
Ўсиш конусида поянинг ш аклланиш и тўғрисида турли 
назариялар мавжуд. XIX аср ўрталарида Гофмейстр п о­
янин г ягона инициал учки ҳужайрадан ҳосил бўлиш наза­
риясини илгари сурди. Унинг назарияси ф ақат мохсимон- 
лар ва папаротниксим онларга тегишли эди холос. Чунки 
уларнинг апексида ҳақиқатан ҳам битта инициал ҳужайра 
бўлади. У ндан кейинги излан и ш ларн и н г кўрсатиш ича,

---

ПК
к ў п ч и л и к
п о я л а р н и ш
апексида битта эмас, бал­
к и б и р т а л а й и н и ц и а л
ҳужайраларнинг бўлишли- 
ги аник,ланди. Натижада 
поянинг бирламчи тузили­
ши бўйича икки хил н аза­
рия пайдо бўлди. Биринчи 
назария — гистогенлар н а­
зари яси бўлиб, уни 1868 
Эп
йилда Ганштейн олға сур-
йид 
ди. Бу назарияга асосан, 
гу л л и ў с и м л и к л а р н и н т
ўсиш нуқгасида битта эмас, 
инициал ҳужайраларининг 
бир гуруҳи бир неча қават 
бўли б ж о й л а ш а д и . Ган- 
ш тейннинг ф икрига кўра, 
ўсиш нуқгасининг энг ташқи 
ҳуж айралари қавати н и н г 
о с т и д а г и м е р и с т е м а т и к
ҳуж айраларидан поянинг 
Mip
ва умуман бутун ўсимлик- 
нинг ривож ланиш и содир 
бўлади. Ана шу меристема­
ти к ҳужайралар йиғинди- 
сини Ганштейнн 3 та зона- 
га — 
гистоген 
(юнон. х и с - 
пкс
т о с — к и й и м , га зл а м а ),
пч>
М ис
Пркс
62-расм.
Ёш олхўри дарахти 
поясининг кўндаланг кесими: 
1 —
умумий тасвир;