Sikloalkanlar (sikloparafinlar) Reja: Sikloalkanlar haqida ma’lumot Sikloparafinlarning fizik-kimyoviy xossalari



Download 0,56 Mb.
bet6/9
Sana01.07.2022
Hajmi0,56 Mb.
#728207
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Sikloalkanlar (sikloparafinlar) Sikloalkanlar

Ishlatilishi: Metan xalq xo’jaligida asosan yoqilg’I sifatida ishlatiladi. Sanoatda metandan etilen va asetilen olishda foydalaniladi.


Bu reaksiyalarga degidrogenlash (vodorodni uzish reaksiyasi) deyiladi.
Ulardan esa o’z navbatida etil spirt, sirka kislota, sun’iy kauchuk va plastmassalar olinadi. Bulardan tashqari metandan xlorli erituvchilar (xloroform va CCl4, frien suyuqligi), akrelonitril olishda ham foydalaniladi.
Metan metanol, sintetik benzin va juda ko’p boshqa qimmatboho mahsulotlar olishda dastlabki xom ashyodir. Bu maxsulotlarni sanoatda sintez qilishda sintez gazdan foydalaniladi. Sintez gaz esa metandan olinadi.
Metan suv bug’i yoki CO2 bilan birgalikda 850 OCda nikel katalizatori ustidan o’tkazilganda (konversiya qilinganda) CO va H2 ga parchalanadi:


Odatda tarkibi bir hajm uglerod (II) oksid va ikki hajm vodoroddan iborat (CO +2H2) gazlar aralashmasiga sintez gazi deyiladi.
Sintez - gazi metil spirti, ammiak olishda hamda boshqa maqsadlarda ishlatiladi.
Metanni ishlatilishini quydagi 7 –sxemada keltirish mumkin :

To’yingan uglevodorodlarning keyingi vakillaridan etan (C2H6) rangsiz, hidsiz gaz, undan asosan etilen oksid, etilenglikol, etilbenzol, polietilen va boshqa ko’pgina birikmalarni olishda asosiy xom ashyo sifatida ishlatiladi.


Propan (C3H8) – rangsiz gaz, tabiiy gaz tarkibida uchraydi. Neftni kreking qilganda ham propan hosil bo’ladi. Propan sanoatda keng ko’lamda amalga oshiriladigan sintezlar uchun xom ashyo.
Propan va butan aralashmasi bosim ostida oson suyuqlanadi va yopiq sisterna va ballonlarda saqlanadi va tashiladi. Bu aralashma ichki yonuv dvigatellarida yonilg’i sifatida ishlatiladi.
Propandan propil spirt, propilen, polipropilen, izopropil spirti, gliserin, allilxlorid va hk lar olishda ishlatiladi.
Butan (C4H10) – butan ikkita izomerga ega bo’lib ikkala izomer ham propan bilan birga uchraydi. Butan Vyurs reaksiyasiga muvofiq etilyodidga natriy ta’sir ettirib olinadi:

Izobutan esa izobutil yodidni qaytarib olinadi :

Butanni degidrogenlab butilen, butadiyen olishda ishlatiladi.
To’yingan uglevodorodning gomologik qatorining o’rta vakillari (C7 – C17) asosan neft va qo’ng’ir ko’mir smolasi tarkibida uchraydi. Ular erituvchilar va ichki yonuv dvigatellari uchun yoqilg’i sifatida ishlatiladi.
Yuqori molekulali alkanlar yog’ kislotalar, sintetik yog’lar, surkov moylari va boshqa ko’pgina organik birikmalar ishlab chiqishda ishlatiladi. Sun’iy olinadigan C10 – C30 uglevodorodlardan sovun, yuvuvchi vositalar va plastifikatorlar ishlab chiqishda ishlatiladi.


Download 0,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish