Siklik jarayon va sikl ishi

(17.15)
tenglik o`rinli bo`ladi.
Bundan tenglikka asosan
(17.16)
Issiqlik mashinasining F.I.K ning aniqlashga erishamiz.
=1 bo`lgan issiqlik dvigateli g`oyat manfaatli bo`lar edi. Chunki bunday dvigatel ikki jism issiqroq jismning (isitgichning) va sovuqroq jismning (sovutgichning) mavjud bo`lishini talab qilinadi.
Bunday dvigatel ikkinchi xil perpetuum mobele degan nom olar edi. Biroq faqatgina isitgichdan bir marta olgan Q₀ issiqlik hisobidan davriy А=Q₀ ish bajaradigan issiqlik mashinasini yasash yo`lidagi barcha urinishlar hamma vaqt muvaffaqiyatsizlikka uchrab keladi.
Fransuz fizigi Sadi Karno 1824-yilda o`zining «Olovning harakatlantiruvchi kuchi haqida mulohazalar» degan asarida ( ideal gaz ustida bajarilgan va gaz hajmining adiabatik va izotermik o`zgarishlaridan iborat bo`lgan ayirma protsessda (agar sovitgichning temperaturasi absolyut noldan yuqori bo`lsa) issiqlikning isitgichdan sovitgichga uzatilmasligi mumkin emas, degan xulosaga keldi.
Klauzius bilan V.Tomson keyinchalik Karnoning xulosalarini quyidagicha umumlashtiradi. Biror bir manbadan bir marta olingan issiqlik hisobida davriy ishlashi mumkin emas degan issiqlik mashinasi to`g`risidagi prinsipga(birdan-bir natijasi manbalardan bittasidan olingan issiqlik hisobiga ish hosil qilishdan iborat bo`lgan davriy protsessni vujudga keltirib bo`lmaydi. Bu prinsip Termodinamikaning II ( bosh qonuni deb nom oldi. Termodinamikaning II ( bosh qonunini butun koinotga va cheksiz katta vaqt oralig`iga umumlashtirish xatodir.