Сифатни бошқаришнинг ташкилий иқтисодий асослари

“Сифат корхонанинг тақдирини ҳал қилади”
; 
“Бугун 
чиройли кўринган нарса эртага эскиради”; “Ҳар дақиқада сифат ҳақида 
ўйла”. 
Сифат тўгаракларининг цех ва завод конференциялари мунтазам 
ўтказилади. Йилига икки марта сифат тўгаракларининг конференциялари бутун 
компания миқѐсида ўтказилади. Сифат тўгараклари вакилларининг умумяпон 
съездлари ҳам ўтказилади. Тўгарак Япония олимлар ва муҳандислар бирлаш-
маси (JUSE) да рўйхатдан ўтган бўлса ва 
“Сифат устаси ва назорати”
журна-
лида бу маълумот чоп этилган бўлса, у ҳолда бундай тўгарак расмий тан олин-
ган ҳисобланади. 
Япония корхоналарида ходимлар учун 
“бешта ноль”
номини олган сифат-
ни таъминлашда қатнашиш дастури ишлаб чиқилган. У қисқа қоидалар – 
мақоллар 
кўринишида шакллантирилган: 
яратмаслик (нуқсонларнинг юзага келиши учун шароит); 
юбормаслик (нуқсонли маҳсулотни кейинги босқичга); 
қабул қилмаслик (нуқсонли маҳсулотни аввалги босқичдан); 
ўзгартирмаслик (технологик тартибларни); 
такрорламаслик (хатоларни). 
Бу қоидалар ишлаб чиқаришни тайѐрлаш ва ишлаб чиқариш босқичлари 
учун деталлаштирилган ҳамда ҳар бир ишчига етказилган. 
Шу тарзда, Японияда сифатга муносабатнинг асосий жиҳатларини кўриб 
чиқамиз: 
бошқарув ва технология соҳасида илмий ишланмаларни кенг татбиқ 
этиш; 
ишлаб чиқаришни бошқариш, таҳлил қилиш ва назорат қилишнинг 
барча операцияларининг юқори компьютерлаштирилганлик даражаси; 
инсоннинг имкониятларидан максимал даражада фойдаланиш. Бунинг 
учун ижодий фаолиятни рағбатлантириш (сифат тўгараклари), ўзининг 
фирмасига содиқлик руҳида тарбиялаш, ходимларни тизимли ва ҳар томонлама 
ўқитиш чоралари кўрилади. 

---

“Иқтисодиёт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 1, сентябрь, 2011 йил
12