Sifatdoshlar

SIFATDOSHLAR

✳️ Ingliz tilida odatda sifatdoshning ikkita shakli qoʻllaniladi.

1) Participle I - hozirgi zamon sifatdoshi, ya'ni -ing qoʻshimchasi bilan tugaydigan sifatdoshlar: dancing, talking, running, joining. Oʻzbek tiliga bu sifatdoshlar -a(y)digan, -yotgan qoʻshimchalari bilan tarjima qilinadi va aniq nisbatda qoʻllaniladi.

🔸the dancing girl - raqshga tushayotgan qiz

🔸a road joining the two villages - ikkita qishloqni bog'lab turadigan, bog'laydigan yoʻl

2) Participle II - oʻtgan zamon sifatdoshi, ya'ni -ed qoʻshimchali yoki fe'lning III shakliga ega sifatdoshlar: produced, made, broken, invited. Oʻzbek tiliga bu sifatdoshlar -ilgan, -ingan qoʻshimchalari bilan tarjima qilinadi va majhul nisbatda qoʻllaniladi.

🔸goods produced at this factory - bu fabrikada ishlab chiqarilgan (chiqarilayotgan) mahsulotlar

🔸people invited to the party - ziyofatga taklif qilingan odamlar

✳️ Sifatdoshlar oʻzlari izohlab kelgan soʻzlardan oldin yoki keyin kelishlari mumkin. Otdan keyin kelgan sifatdoshlar sifatdoshli birikmalar tarzida qoʻllaniladi.

🔸The first rays of the rising sun lit up the top of the hill. (koʻtarilayotgan quyosh, oddiy sifatdosh, aniq nisbatda)

🔸The broken arm was examined by the doctor. (singan qoʻl, oddiy sifatdosh, majhul nisbatda)

🔸The room facing the garden is much more comfortable than this one. (bog'ga qarab turgan xona, sifatdoshli birikma, aniq nisbatda)

🔸The goods produced at this factory are exported. (bu zavodda ishlab chiqarilgan mahsulotlar, sifatdoshli birikma, majhul nisbatda)

✳️ Yuqoridagi gaplarda gap egasi va kesimi moslashuviga e'tibor berish lozim, chunki sifatdoshli birikmalar gap egasi va kesimi orasida joylashadi. Masalan quyidagi gapda:

🔸The girl looking at you is Tom's sister. (Bu yerda gapning egasi - the girl, sifatdoshli birikma - looking at you boʻlib gapning egasiga mos ravishda is fe'li qoʻllanilgan)

🔸The goods produced at this factory are exported. (Bu yerda gapning egasi - the goods, sifatdoshli birikma - produced at this factory boʻlib, gapning egasiga mos ravishda are yordamchi fe'li qoʻllanilgan.)