Щзбекистон республикаси

Р азвёрткалаш – тешикни аниқ узил-кесил ўлчамларга келтириш учун развёртка ёрдамида тешик юзасидан юпқа қиринди кесиб олиш жараёнидир. Хомаки развёрткалаш учун диаметрга 0,05-0,25 мм қўйим қолдирилади. Развёрткалар, кўпинча, углеродли асбобсозлик пўлатидан, легирланган асбобсозлик пўлатидан ва тезкесар пўлатдан, шунингдек, Т15К6 ва ВК8 маркали қаттиқ қотишмалардан тайёрланади.



6.5-расм. Пичоқлари олиб қўйиладиган қуйма тишли зенкер.



6.6-расм. Развёртканинг элементлари ва қисмлари.


Развёртканинг элементлари. 6.6-расмда цилиндрик яхлит развёртканинг элементлари келтирилган. Развёртка ишчи қисм, бўйин ва қуйруқдан иборат. Развёртканинг ишчи қисми қуйидаги элементлардан: йўналтирувчи конусдан, кесувчи қисм, калибрловчи қисм ва тескари конусдан иборат. Развёртканинг кесувчи қисми асосий кесиш ишини бажаради. Пландаги бурчак конус кесувчи қисмининг ясовчиси билан суриш йўналиши орасидаги бурчак бўлиб, кесувчи конус бурчагини ташкил этади. Пландаги бурчакнинг қиймати развёрткалашдан кўзда тутиладиган мақсадга қараб танланади.
Пармалаш дастгоҳларининг классификацияси. Ҳар хил турдаги пармалаш дастгоҳлари яхлит материалга очиқ ёки берк тешиклар пармалаш учун кенг кўламда ишлатилади. Пармаланган тешикларни пармалаб кенгайтириш, зенкерлаш, развёрткалаш, кескич билан йўниб кенгайтириш ишлари ҳам ана шу дастгоҳларнинг ўзида бажарилади; бу дастгоҳларда метчиклар ёрдамида ички резpбалар ҳам очилади. Пармалаш дастгоҳларининг ўзига хос хусусияти шундан иборатки, асосий ҳаракатни (айланма ҳаракатни) кесувчи асбоб ёки деталp маҳкамланган шпинделp, суриш ҳаракатини эса кесувчи асбоб ўз ўқи бўйлаб бажаради. Пармалаш дастгоҳларини қуйидаги турларга ажратиш мумкин:

1. 
   Вертикал пармалаш дастгоҳлари. Бу дастгоҳлар диаметри 12 мм гача бўлган кичик тешиклар пармалаш учун ишлатиладиган, столга ўрнатилувчи дастгоҳлар ва диаметри 80 мм гача бўлган тешиклар пармалаш учун ишлатиладиган, колонналарга ўрнатиладиган дастгоҳларга бўлинади.
   
2.