Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус талим вазирлиги

Yogochdan ishlangan damli sozlar guruhi
Bu guruhga fleyta, goboy, klarnet va fagot cholg’u sozlari kiradi. Bu cholg’ularning boshqa turlari ham bor. Lekin orkestr ijrosida ularning doimiy qo’llanishi shart emas. Fleyta nihoyatda engil va yorqin ovoz tembriga ega. Fleyta qushlarning sayrashini, fantastik va ertak obrazlarni juda ishonarli tasvirlaydi. Fleyta oilasiga mansub yana bir cholg’u sozi - bu fleyta - pikkolo (kichik fleyta).

Bu soz fleytadan kichik, lekin tovushi fleytanikidan bir oktava yuqori. Aytib o’tilganidek bu soz har doim qo’llanilmaydi. Goboy sozi ilik, yoqimli bizning surnayga uxshaydigan ovoz tembriga ega. Goboy oilasiga mansub bo’lgan ingliz surnayi goboydan kattaroq, ovoz diapozoni esa pastroq. Kompozitorlar sharq manzaralarini tasvirlashda shu cholg’u soziga ko’proq e’tibor beradilar.

Klarnet sozi sof, yorqin ovoz tembriga ega. Uning imkoniyatlari nihoyatda boy, turli xil xarakterlarni ifodalab bera oladi. Diapazoni juda katta. Har qanday balandlikda erkin va ravon chala oladi. Klarnet oilasiga mansub sozlar - kichik klarnet va bas klarnet orkestrda kerakli hollarda qo’llaniladi.

Fagot ovozi bu guruhda eng past, agar obrazli qilib tasvirlasak, keksa odamning norozi ohangda gapirishiga o’xshaydi. Lekin ko’p hollarda fagot juda jiddiy va g’amgin ohangda ham yangrashi mumkin. Fagotga oiladosh soz bo’lgan kontrfagot faqat kerakli hollarda qo’llaniladi.

Saksofon sozi juda kuchli, ifodali va yoqimli ovoz tembriga ega. Uning to’rtta turi bor.Bu soz ham faqat kerakli hollarda ishlatiladi.