Шуҳрат эргашев жаҳон тарихи (Янги давр. 1-қисм. Xvi–xviii асрлар)

Тасвирий санъат. XVIII асрнинг биринчи ярмида Европа тас-
вирий санъатида ҳали ҳам сарой аҳлининг нозиктаъб санъати гул-
лаб-яшнарди. Бу давр «қиролнинг биринчи тасвирчиси», афсона-
вий ва пастораль
1
саҳналарнинг ажойиб устаси Франсуа Буше дав-
ри (1703 –1770) эди. Рассом томонидан оқкўнгил подачи эркак ва 
аёллар кўринишида тасвирланган жаноблар ва хонимлар бепарво 
суҳбатлашади, қувонишади ва рақсга тушишади. Рассом тасвир-
лаган табиат баҳаво ва ажойиб, кичкина ариқчанинг қирғоғи, ёғоч 
кўприкча, ўткир томли бино ва бир неча одамлар («Бове атрофи пей-
зажи») – ҳамма нарса нозик ва мутаносиб, ҳақиқий ҳаётдан чексиз 
йироқда бўлган Буше суратлари аристократик саройларга ажойиб 
безак бўла оларди.
Антуан Ваттонинг (1684 –1781) санъати анча чуқурроқ. Унинг 
полотнолари энг нозик ҳис-туйғуларни, қаҳрамонларнинг кўз 
илғамас кайфиятларини ифодалайди. Ватто дунёси – шоирона хаёл-
лар, маскарад ва базмлар дунёси. Юмшоқ, тарқоқ нур нарсаларнинг 
сояларини яширин кўрсатаётгандай бўлади. Ўта нозик колорит гўё 
энг сара мусиқадай жаранглайди.
Ваттонинг машҳурлиги улкан эди. Россия қироличаси Екатери-
на II учун атоқли санъаткорларнинг бир нечта полотнолари сотиб 
олинди. Уларнинг орасида «Қийин таклиф» ҳам бор эди. Унча кўп 
сонли бўлмаган жамоа боғда жойлашган. Хонимлардан бири билан 
унинг йигити ўртасида гина-кудурат чиққан ва бу гўзал тезда кетиб 
қолмоқчи. Яшириб бўлмайдиган қизиқиш ва киноя билан яқин ора-
да жойлашиб олган ўсмир уларнинг гапларига қулоқ солиб турибди. 
Мураккаб бўлмаган бу саҳнанинг давоми томошабиннинг ихтиёри-
га ҳавола этилган.
Ваттонинг бошқа бир полотноси – «Бепарво» – расмдан кўриниб 
турган номи шундай, ёш йигит рақс ҳаракатларини аста-секин ва 
чиройли қилиб бажармоқда. Бу туганмас ҳаёт байрами иштирокчи-
сининг юзида бепарволик ва зерикиш ифодаланган.
1
Пастораль – чўпон ҳаётини, табиат тасвирини ёки қишлоқ турмушини ифодаловчи 
опера, пантомима, балет ёки мусиқа асари.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

176