Шредингер тенгламаси Доцент М. И. Mамаюсупова Эркин зарранинг харакати

Зарранинг кенглиги чекланган потенциал тўсиқдан ўтиши

• Учта соҳа учун Шредингер тенгламасини ёзамиз ва уларнинг ечимларини таҳлил қиламиз. Ушбу таҳлил натижасида қайтариш R ва шаффофлик D коэффициентларини аниқлаймиз.

• 0

• d

• x

• U

• U0

• E

• E

• Тўғри тўртбурчак шаклидаги потенциал тўсиқни кўрамиз, яъни:

• E>U0 бўлганда зарра потенциал тўсиқдан ўта олади. E

Тўғри тўртбурчак шаклидаги потенциал тўсиқни шаффофлик(тиниқлиги) коэффициенти :

• Тўғри тўртбурчак шаклидаги потенциал тўсиқни шаффофлик(тиниқлиги) коэффициенти :

• Демак потенциал тўсиқнинг микрозарра учун шаффофлики унинг энига, потенциал тўсиқнинг баландлигига ва тўсиққа тшаётган микрозарранинг энергиясига боғлиқ бўлар экан. Тўсиқ кенглиги ортса унинг шаффофлиги экспоненциал камаяди ва d бўлганда D0.

Потенциал тўсиқнинг чап томонида тўшаётган ва қайтган тўлқин, ўнг томонида эса фақат ўтган тўлқин бўлади. Тўсиқ ичида ψ-функция тўлқин хусусиятига эга бўлмагани сабабли P(x) экспоненциал камаяди.

• Потенциал тўсиқнинг чап томонида тўшаётган ва қайтган тўлқин, ўнг томонида эса фақат ўтган тўлқин бўлади. Тўсиқ ичида ψ-функция тўлқин хусусиятига эга бўлмагани сабабли P(x) экспоненциал камаяди.
• Микрозарраларнинг тўлиқ энергияси потенциал тўсиқнинг баландлигидан кичик бўлганда, зарраларнинг тўсиқ орқали ўтишига туннель эффекти дейилади.

Ихтиёрий шаклдаги потенциал тўсиқнинг шаффофлик коэффициенти:

• Ихтиёрий шаклдаги потенциал тўсиқнинг шаффофлик коэффициенти:

• E га нисбатан (U-E) қанчалик кичик бўлса, бу тақрибий тенгликнинг аниқлиги шунчалик ошади.
• Туннель эффекти квант физикасига хос бўлган ҳодиса ҳисобланади. Бундай ҳодиса макродунёда учрамайди. Бунга ўҳшаш ҳодиса йўқ.

Туннель эффекти ёрдамида кўп физикавий ҳодисаларни тушунтирилади, масалан электронларнинг металлдаги совуқ эмиссияси, альфа-парчаланишлар, ядроларнинг спонтан бўлинишлар ва бошқа ҳодисалар.

• Туннель эффекти ёрдамида кўп физикавий ҳодисаларни тушунтирилади, масалан электронларнинг металлдаги совуқ эмиссияси, альфа-парчаланишлар, ядроларнинг спонтан бўлинишлар ва бошқа ҳодисалар.

Туннель микроскоп

• Туннель микроскоп

• Электронларнинг металлдаги совуқ эмиссияси