Шотурдийева Марал mustaqil ish kompyuter lingvistikasi: metodlari, resurslari, yo‘nalishlari

O’zbek tili kabi boy, keng va chuqur rivojlangan til masalalarini kompyuterda yechish darajasiga olib chiqish ingliz tiliga qaraganda katta hajmda ish bajarishni talab qiladi. Demak, lingvistika+matematika+kompyuter birligida ishlashimiz lozim. Bu quyidagi ishlarni amalga oshirishni taqozo etadi: • Tilni (bizning holda o‘zbek tilini) sistemalash, to‘liq ma’lumotlar bazasini yaratish va uni dunyo tili (bizning holatda ingliz tili) bilan qiyoslash. • Aniq fanlar, texnika, meditsina, biznes, tijorat, huquqshunoslik, diplomatiya, munshaot sohalarida hizmat qiladigan o‘zbek tilining aniq, qisqa va xalqaro me’yorlarga asoslangan axborot uslubini yaratish. • O’zbek tili grammatikasining formal va aksiomatik modellarini yaratish. • O’zbek tilini kompyuterga olib kirish, ya’ni o‘zbek tili bilan bog‘liq masalalar – o‘zbek tiliga o‘qitish, bilimlarni baholash (test), matnlarni o‘zbekcha ovozlashtirish, axborotni ovoz orqali kompyuterga kiritish, matnlarni tahrirlash, tarjima qilishni kompyuterda bajaradigan dasturlarni ishlab chiqish. 

Mazkur tadbirlarni amalga oshirishda o‘zbek kompyuter lingvis¬tikasi quyidagi bo‘limlarga suyanadi: – an’anaviy lingvistikani hozirgi zamon talablari doirasida ko‘rib chiqish; – kompyuter lingvistikasi asoslanadigan matematika bo‘limlarini o‘rganish; – o‘zbek kompyuter lingvistikasi masalalarini, erishgan natijalarini va amalga oshirilishi kerak bo‘lgan vazifalarni bayon qilish. Kitobimizning kirish qismini tugallashdan oldin o‘quvchi e’tiborini yana bir narsaga qaratmoqchimiz.

Mazkur tadbirlarni amalga oshirishda o‘zbek kompyuter lingvis¬tikasi quyidagi bo‘limlarga suyanadi: – an’anaviy lingvistikani hozirgi zamon talablari doirasida ko‘rib chiqish; – kompyuter lingvistikasi asoslanadigan matematika bo‘limlarini o‘rganish; – o‘zbek kompyuter lingvistikasi masalalarini, erishgan natijalarini va amalga oshirilishi kerak bo‘lgan vazifalarni bayon qilish. Kitobimizning kirish qismini tugallashdan oldin o‘quvchi e’tiborini yana bir narsaga qaratmoqchimiz.