Шөлкемлестириў илажлары

§2. Кабель байланыс линиялары.
422. Кабель байланыс линияларын жоқары кернеў менен сынаў ўақтында сыналыўшы бөлим 
шекленген болыўы зəрүр. Кабель байланыс линияларының сыналмаған бөлимлеринде сынаў 
кернеўи пайда болыўының алдын алыў ушын сыналып атырған бөлим менен сыналмай 
атырған бөлим аралығындағы ҳəмме жалғаўшы сымлар сынаў ўақтында алып қойылған 
болыўы шəрт.
423. Изоляциялы электр исенимлилигине сынаў ўактында кабель байланыс линияларын ҳəр еки 
тəрепте турған хызметкерлер арасында өз-ара байланыс болыўы зəрүр.
424. Кабель байланыс линиясының екинши тəрепине орнатылған телефон аппаратын сынаў 
жумысларын орынлаўдан алдын, ажыратыў конденсаторы (сыйымы 0,1 мкФ ҳəм жумыс 
кереўи 5-6 кВ) арқалы байланыс ушын арналған жуп байланыс сымының ҳəр бирине 
жалғанған болыўы керек. Телефон аппараты ҳəм конденсаторларды қудық ямаса ойық 
сыртында диэлектрик резиналы гилемше төселген тахтайдан исленген сыпа үстине 
қойылыўы зəрүр. Телефон арқалы сөйлесиўди тек жумыс басшысынан шақырыў алған 
ўақытта кабелде сынаў кернеўиниң жоқ болған жағдайында əмелге асырыў керек. Кабель 
байланыс линиясын сынаў ўақтында телефон аппараты ҳəм оған жалғанған сымларға тийиў 
қадаған етиледи.
425. Сынаў ўақтында жумыс басшысының телефон аппараты байланыс линиясынан үзилген 
болыўы керек, оны жалғаў болса сынаў ислери тамам болғаннан кейин ҳəмде кабель-ден 
электр заряды алынғаннан кейин орынланыўы зəрүр.
426. Кабельге сынаў кернеўлигин бериўден алдын жумыс басшысы телефон арқалы бригада 
ағзаларын сынаў жумыслары басланғанлығы туўрысында ескериўи зəрүр.
427. Сынаў ўақтында бокста хəм кабелдиң ажыратылған ушларындағы сымларды қайта жал-ғаў 
жумысларын орынлаў ҳəм кабелге тийиў қадаған етиледи.
428. Кабель байланыс линияларында көшпели өлшеў əсбаплары менен өлшеў жумысларын 
кеминде 2 ислеўши биреўи IV-топарға, басқасы III-топарға ийе болған ислеўшилер əмелге 
асырыўлары тийис.
429. Хаўа линиялары ҳəм өзгермели электр тоги менен электрлестирилген темир жолдың 
қəўипли тəсирине ушырайтуғын кабель линиясындағы электр өлшеў жумысларын қорғаў 
əнжамларын қоллап орынлаў тийис.
430. Кабеллерди тот басыўға қарсы қорғаў қурылмаларына ҳəм дəйди (белгисиз) ток 
дерек-леринен қорғайтуғын үскенелерди жалғаў ҳəмде катод үскенелеринде кернеўликти 
ал-май исленетуғын жумыслар электр қорғаў əнжамларынан пайдаланып ислениўи тийис.
Дренаж үскенелериндеги оңлаў жумыслары бул үскене контакт линиясы тəрепинен ҳəм 
кабель өширилгеннен кейин ҳəмде дренаж кабели менен электрлестирилген темир жол ямаса 
трамвай контакт линиясы тəрепинен жерге жалғанғаннан кейин ислеўге рухсат етиледи. 
431. Кабелди турақлы ҳаўа басымы астында сақлап турыўшы компрессор-сигнал үскенеле-
рин эксплуатация ислеў басым астында ислейтуғын ыдыслардын дүзилиси ҳəм қəўип-
сиз эксплуатация ислеў қағыйдаларына тийкарланып алып барылыўы шəрт.
432. Компрессор-сигнал үскенелерин эксплуатация ислеў III-топарға ийе болған хызметкер-лерге 
рухсат етиледи.
433. Компрессор-сигнал үскенелериндеги ҳəмме жумыслар үскенени өширип кернеў алынғаннан 
кейин бийлик пенен орынланыўы мүмкин.
434. Компрессор-сигнал үскенелерин кептириў ҳəм автоматика блокларын алды, арқа ҳəм қаптал 
тарепиндеги панеллерди алып жумыс баслаўға үскенелерден кернеў алынғаннан соң 15 
минуттан кейин рухсат етиледи.
Кептириў ҳəм автоматика блоклары алдында ҳəмме жумысларды резиналы диэлектрик 
гилемшеден пайдаланып ислеўи зəрүр.
435. Кабель байланыс линияларында узақтан басқарылатуғын нəўбетшисиз күшейтириў 
пунктлериниң турақлы ҳəм өзгермели ток дереклери төмендеги жумысларды исленген-де 
өшириледи:

---

55
кабеллерди басқа жерге көшириў, алмастырыў ҳəм тазасына монтажлаўда;
бузылған телефон байланыс линиясын онлаўда;
кабель параметрлерин өлшеўде.
436. Нəўбетшисиз күшейтириў пүнктлерин узақтан басқарыў дереги, диспетчерлик ҳəм 
технологиялық басқарыў əнжамлары хызмети нəўбетшисиниң нəўбетшиси болған 
кү-шейтириў пүнкти баслығы ямаса нəўбетши атына берилген талапнамаға тийкарланып 
өшириледи. Талапнамада кабель аты, жумыс орнының характери ҳəм бөлими, жумыс-ты 
баслаў ҳəм тамамлаў ўақты, узақтан басқарыў дереги түри, жумыс басшысының фамилиясы 
көрсетиледи.
437. Нəўбетшисиз күшейтиргиш пүнкитиниң узақтан басқарыў дереги, нəўбетшиси болған 
күшейтиргиш пүнкти басшысы ямаса нəўбетши тəрепинен оған жуўапкер ўəкил рухсаты 
менен күшейтиргиш пүнкти дерегинен өшириледи.
Узақтан басқарыў дерегиниң өширген гилти ҳəм кнопкаларына «Жалғанбасын! Линияда 
жумыс исленбекте» деген плакат асылыўы шəрт.
Узақтан басқарыў дереги шынжырында аппаратура конструкциясына қарай усы тар-маққа 
тийисли дужка (сым тутқасы) сақлағыш ямаса басқа элементлер алынып үзилиў жерлерин 
пайда етиў керек. Бул жумысларды орынлаўда диэлектрик қолғаптан пайдаланыў зəрүр.
438. Узақтан басқарыў дерегин өшириў менен бирге кабелден телебасқарыў ҳəм сигнализа-ция 
үскенелерине берилетуғын кернеўде алыныўы ҳəм олардың платасына «Жалған-басын! 
Линияда жумыс исленбекте» деген плакат асылыўы зəрүр.
439. Нəўбетшисиз күшейтириў пүнктлеринде жумыс ислеўге рухсат алынғаннан кейин жумыс 
басшысы оңлаў ушын мөлжелленген кабелди анықлаўы, онда кернеў жоқлығын тексериўи 
ҳəм электр зарядын алыў керек. Бул жумыслар қорғаў көз əйнеги ҳəм диэлектрик қолғаптан 
пайдаланып ислениўи зəрүр.
440. Нəўбетшисиз күшейтириў пүнктлериндеги кабеллерде қəўипсиз ислеўди тəмийинлеў ушын 
узақтан басқарыў деректен келетуғын шынжырда қосымша үзилиў жерлерин пайда етиў 
керек. Симметрик узақтан басқарыў деректен көзге көринерли ажырым пайда етип өшириў 
ушын бокслардан еки жуплы вилька алыныўы зəрүр.
Коаксаил жуплардан ибарат кабеллерде көзге көринерли ажырым пайда етиў ушын фильтр 
ҳəм автотрансформатор аралығындағы платадан тийисли дужкалар алыныўы симметрик 
жупларда болса қосымша бағаналарда жайласқан бокслардағы дужкалар ҳəм алыныўы керек. 
Алыўға мөлжелленген дужка ҳəм вилькалар бир-биринен парықлы бояў менен ажыралып 
турыўлары керек.
441. Нəўбетшисиз күшейтириў пүнктлериндеги кабеллерде бригаданың ислеўине рухсат бериў 
440-бəндтеги илажлар орынланғаннан кейин жумыс басшысы тəрепинен əмелге асырылады.
Кəрханаларда узақтан басқарыў дерегинен ислеўши үскенелер дизими болыўы шəрт. Дизим 
менен үскенелерди эксплуатация ислеўши барлық хызметкерлер таныстыры-лыўы зəрүр.