Шоиста содщова мактабгача педагогика



Download 13,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/227
Sana16.04.2022
Hajmi13,8 Mb.
#556265
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   227
Bog'liq
Мактабгача педагогика Содиқова Ш

ватанпарварликдир.
Ватанпарварлик - тарихий ходиса. У тарихан одамларнинг хаёт 
йулининг пайдо булиши ва шаклланиши хамда унинг бутун тарихи 
давомида унга йулдош булиб келган, у билан бирга узагаради ва 
ривожланади.
Ватанпарварлик барча тарихий даврлар ва барча авлод учун хос 
хусусиятдир. 
Жамиятнинг 
ривожланиши, 
мавжуд 
шарт- 
шароитларнинг узгариши билан ватанпарварлик тушунчаси мазмун- 
мохияти хам узига хос ахамият касб этиб боради. Ватанпарварлик 
тушунчасининг мохиятини англаш учун хар бир давлатнинг ташкил 
топиши ва мустахкамланиши, унинг миллий мустакиллик учун
141


кураши билан боглик тарихин генезисидан хабардор булиш лозим. 
Ана шу сабабли ватанпарварлик минглаб йишхар давомида одамларда 
шаклланган юксак хиссиётдир.
Ватанпарварлик ва инсоннинг ватанпарварлик хиссиёги катор 
узгариб борувчи омилларга боглик. Ижтимоий ходиса сифатида 
ватанпарварликнинг пайдо булиши, унинг хаётийлиги унинг уз 
табиатига ва келиб чидишига кура объектив асосга эга эканлиги 
билан изохданади. Инсон хар доим Узининг тугилиб усган жойи, 
узининг тарихий Ватанига эга булади. У хар доим турли алока- 
дорликлар, шу жумладан, у яшаётган, ривожланган, келажагини 
давом эттириш имкониятига эга булган атроф-мухит билан узаро 
боглнгкдир. Айнан мазкур ва бошка омиллар ватанпарварлик 
тушунчаси билан бевосита богликдир. Ватанпарварлик ижгимоий- 
ахлокий кадрият сифатида инеониятнинг бирлиги, унинг такдирининг 
умумийлиги, хар бир халкнинг миллий узига хосликларини сакдаб 
колишини акс эттиради.
“Ваган” атамаси аслида арабча суз булиб, “она юрт” маъносини 
билдиради, Ватан тушунчаси кенг ва тор маьнода кулланилади. Бир 
хал*; вакиллари жамулжам яшаб турган, уларнинг аждодлари азал- 
азаддан истикомат килган худуд назарда туталса, бу кенг маънодаги 
тушунчадир. Киши тугилиб усган уй, махалла, кишлок назарда 
тутилса, бу тор маънодаги тушунчадир23.
Узбекистоннинг келажакда буюк давлатта айланиши Узбекистон 
Президента И.А.Каримов айтиб утганидек, туртга маънавий-ахлокий 
негизларга асосланади. Булар:
- умуминсоний кадриятларга содшушк;
- халкимизнинг 
маънавий 
меросини 
мустахкамлаш 
ва 
ривожлантириш;
- инсоннинг уз имкониятларини эркин намоён килиш;
- ватанпарварлик24.
Мустакил Узбекистонни буюк давлат даражасцда тараккий этиши 
учун жамият маънавиятини ривожлантириш зарур. Зеро, маънавий 
камол топтан инсонларгина буюк келажак сари интиладилар. 
Маънавий етукликнинг энг мухим белгиси эса ватанпарварликдир.
Ватанпарварлик шахснинг узи мансуб булган миллат, тугилиб 
усган ватани тарихидан гурурланиши, бугуни тугрисида кайгуриши
23 Иброхимон А., Суятоноа X., Ж^раев Н. Ватан туй гуси. - Т., «^’збекисюн», 1996. - Б .139.
24 Каримов И.А. Узбекистоннинг уч истнклол ватараккиётйз?ли. -Т ., «^'чбскистон», 1992. - Б.65,
142


Хамда унинг порлок истикболига булган ишончини ифода этувчи 
юксак инсоний фазилат саналади.
“Ватанпарварлик - уз такдирини ватан, миллат такдири билан 
боглаган барча кшцилрга хос фазилат. Миллат тараккиётининг 
имкониятлари, шон-шухрати, обру-эътибори хам шу миллат кишилар 
ватанпарварлик туйсусининг даражаси билан богликдир”25.
Ватанпарварлик 
-
тугма, 
ирсий 
хусусият 
эмас, 
балки 
таълим-тарбия 
нагижасида 
шаклланадиган 
маънавий-ахлокий 
хислатдир. Болаларни ватанпарварлик рухида тарбиялаш жараёни 
инсонда турли фазилатларни шакллантириш, яъни акдий, ахлокий, 
эстетик, жисмоний, хукукий, фукаролик, миллий узликни англаш, 
софдиллик, инсонпарварлик, миллатпарварлик ва бошкаларнинг 
умумий мажмуида таркиб топади. Зеро, миллатни, халкни уз эзгу 
ниятига 
етишида 
Президент 
И.А.Каримов 
таъкидлаганидек, 
фукароларда, хусусан ёшларда миллий мафкуравий карашни 
тарбиялаш, айнан бугунги истиклол шароити талаблари борасидаги 
таълимий-тарбиявий ва ижтимоий-иктисодий муаммоларни бартараф 
этишда мухим восита булиб хизмат килиши мумкин. Шунинг учун 
Хам “миллий гурур, миллий ифтихор хар кандай шшшизнинг 
пойдевори булмога керак”26.
Бу мукаддас гоялар миллати ва эътикодидан катьий назар, ёш 
авлоднинг, хар бир фукаронинг онгига сингдирилиши керак. Бугунги 
ёшларда миллий гурур, миллий туйгу каби тушунчаларни тарбиялаш 
ватанпарварлик муаммоси билан богликлигигш хар бир Узбекистон 
фукароси, фарзандлари “яхши англамоги ва унга уз онги, ихтиёри, 
хохиши ва истаги билан муносабатда булмоги даркор”.
Узбекистон Республикаси Президент И.А.Каримов 
муста- 
килликни мустахкамлашнинг асосий негизларвдан бири “Ватан­
парварлик” деб курсатар экан, демак, бугун ватанпарварлик тарбияси 
давлат 
ахамиятига 
молик 
муаммо 
сифатида 
каралишини 
таъкидлайди.
Ватанпарварликнинг ижтимоий-педагогик асослари куйвдагилардан 
иборатдир:

ватанпарварлик туйгуси ижтимоий муносабатларни ташкил этиш 
жараёнида шахснинг ватан хамда унинг мавжудлиги даражасига 
нисбатан ёндашувдда акс этади;
23 
Юсупов Э. Инсон юшолотининг маънавий асослари. - Т., «Университет», 1998. - Б.148.
26 Атаджанова Ш. Оклада успирин-ёшларни ватанпарварлик рухида тарбиялашда миллий кэдриятлардан 
фойдаланншнинг педагогик асослари: Педагогика фанлари номзоди.... дисс. - Т., 2001. - Б.23.
143


- ватанпарварлик туйгусига эга булиш шахснинг умумий камолоти, 
маънавий дунёкараши, тафаккури, шунингдек, хаётий тажрибаси 
негизида юзага келади;
- ваташирварлик индивидуал хусусият булиб, у тарихий объектив 
шароитда 
намоён 
булувчи 
психологик-педагогик 
ходиса 
хисобланади;
-ватанпарварлик маънавий эхтиёж сифатида узлуксиз, тизимли 
хамда самарали тарзда ташкил этилувчи педагогик-ижтимоий тарбия 
натижасида карор топади;
- шахсда ватанпарварлик туйгусини тарбиялаш унинг ижтимоий 
жамият билан якдиллигини таъминлашга хизмат килиш билан бирга 
Давлат ва халк, манфаатдарига уйгун келади.
Психологик муносабатларнинг барча узига хосликларини камраб 
олган холда, ватанпарварлик туйгуси узида когнитив (билишга оид), 
эмоционал ва хулк-атвор куникмаларини акс эттиради.

Download 13,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish