Шоиста содщова мактабгача педагогика



Download 13,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet70/227
Sana16.04.2022
Hajmi13,8 Mb.
#556265
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   227
Bog'liq
Мактабгача педагогика Содиқова Ш

ж ихатдан
болаларнинг тугри жавобларини олкишланиши уларда 
урганишга рагбатни оширади. Борди-ю, бола суралган рангни 
нотугри белгиласа, хатога йул куйгани билдирилади ва кайта харакат 
килиб куриши суралади.
Дастурда болалар билимининг ички - дастурий назорати 
программалаштирилган. Дастурдан фойдаланаётган боланинг йул 
куяётган хатолари тахдил килиб борилади ва бола адашаётган 
йуналишда хатолар сони купайиши билан унинг билимини 
мустахкамлайдиган уйин бошланади.
Дастурда бир катор расмларни кичик булаклардан туплаб, яхлит 
холга келтириш уйини хам урин олган. Бола вазифани тугри бажарса 
раем сюжетига мос овоз эшиттирилади. Жами йигирмата раемни 
кичик парчалардан туплаш шарт килиб берилади. Расмларнинг 
аввалгилари факат турт булакка булинган булса, кейюфок олти 
булакка булинган расмларни яхлит холга келтириш суралади. Дастур 
илк урнатилганда олти раем бу уйин учун фаол туради. Болар ранглар 
ва шаклларни урганиш буйича колган машкларни бажариш асносида 
колган расмлар хам фаоллашиб боради,
Фаолиятнинг самарали турлари (мехнат, конструктив, тасвирий) 
фикрлашни 
ривожлантиришнинг 
кейинги 
режалаштирилган 
вазифаларини амалга ошириш учун узига хос имкониятларни 
яратади. Бола узининг амалга оширган харакатлари натижаларини 
кура олади, бажарилаёттан ишнинг боскичлари, уни амалга ошириш 
усулларини аникдайди.
Мехнат фаолиятига асосланган аклий тарбия болаларнинг сенсор
20 Ранг ва шаклларни ургинамич Мактабгача ёшдаги болалар учун мультимедиа дастури. - Т.: “O’zbegim 
dasturlari”, 2008. - Б .З .
118


| тажрибаларини бойитишга йуналтирилган: материаллар, уларнинг 
I
белгилари, хусусиятлари, амалга оширилган фаолият натижасида 
юзага келадиган узгаришлар (кум сув сепилгач нам; чопилган ер 
юмшок булиб колади, совун сувда купиради) билан танишади. 
Болаларда материаллар, мехнат куроллари ва воситалари, мехнатга 
дойр харакатларни бажариш хаквдаги билимлар тизими шаклланади.
Айникса, 
кул 
мехнати 
тасаввур 
(фазовий), 
топкирлик, 
ижодкорликни ривожлантириш учун чексиз имкониятларга эга.
Табиат куйнида амалга ошириладиган мехнат билиш фаолиятида 
алохида ахамият касб этиб, болаларни усимликлар ва хайвонот 
дунёсининг 
узига 
хосликлари 
билан 
таништиради, 
сабаб- 
алокадорликларни хосил килишга, хулосалар чикаришга, тафаккур 
юритишга ёрдам беради.
Ер участкасида, табиат бурчагида усаётган усимликларни болалар 
кизикиш билан кузатадилар, усимликларнинг усиши учун маълум 
шароитлар (намлик, ёруглик, иссикдик) зарурлигига ишонч хосил 
киладилар. Ана шу тарзда табиат куйнвдаги мехнат болаларнинг 
нущий-мантикий фикрлашининг шаклланишига имкон беради.
Бола хаётининг дастлабки даврлариданок моддий ва маънавий 
маданият буюмлари акдий тарбиянинг мухим воситаси сифатида 
намоён булади. Бундай моддий ва маънавий маданият буюмларига 
хилма-хил уйинлар, уйинчоклар, тасвирий санъат, архитектура, 
амалий санъат асарлари киради.
Бугунги кунда МТМда миллий маданият дурдоналаридан аклий 
тарбия воситаси сифатида кенг фойдаланилмокда. Миллий маданият 
дурдоналарига миллий кушиклар, раке, халк огзаки ижоди, асбоб- 
анжомлар, кийимлар; миллий урф-одатлар, байрамлар, маросимлар 
киради. Миллий маданиятнинг билиш фаолиятига дойр мазмуни 
нихоятда бой булиб, тарбияланувчиларда халкнинг хаёти ва турмуш 
тарзи, унинг миллий киёфаси, хунармандчилиги ва б. хакидаги 
дастлабки тарихий тасаввурлар шаклланади.
Аклий тарбиянинг яна бир комплекс тавсифга эга воситаларидан 
бири музейлар (тарихий, санъат, улкашунослик)дир. 2008 йил 11 
августда республикадаги Узбекистон тарихи давлат музей* кошида 
“Болалар музейи” очилган. Болалар музейида тасвирий санъат, 
кулолчилик, хунармандчилик, археологияга дойр материаллар билан 
жихозланган. Айнан музейнинг узида болалар томонидан турли 
буюмларни ясашга дойр интерфаол машгулотларни утказиш йулга 
куйилган. Буяарнинг хаммаси болаларнинг аклий салохиятини
119


ривожлантиршцга хизмат килади. Шунингдек. хар бир МТМда кичик 
музейлар яраташ максадга мувофикдир.
Шундай щшиб, МТМда тарбияланувчиларнинг нафакат жисмоний, 
балки аклий жихатдан хам ривожланишига алохида эътибор каратиш 
зарур. Акдий ривожланиш хаётий таъсир этиш ва окибатларнинг 
барча микдорий имкониятлари натижасида келиб чикадиган акд кучи 
хамда фикрлашнинг ривожланиш жараёни демакдир. Мактабгача 
таълим ёшида билимлар тез суръатлар билан бойиб боради, нутк 
шаклланади, билиш жараёнлари такомиллашади, бола энг оддий 
аклий фаолият усулларини эгаллаб олади. Мактабгача таълим 
ёшидаги болаларни аклий тарбиялаш болаларнинг фаол фикрлаш 
фаолиятини ривожлантиршцга катталарнинг маълум максад билан 
таъсир этихшши такозо этади. МТМда акдий тарбиясини ташкил 
этишда сенсор тарбия, фикрлаш фаолиятни ривожлантириш, нуткни 
устириш, кизикувчанлик ва билишга кизщишни тарбиялаш каби 
йуналишлар мухим урин тутади. Талабаларда ана шу йуналишларда 
амалий фаолиятни самарали ташкил этиш куникма, малакалариии 
узларида хосил кила олипшари зарур.
Назорат учун савол ва топшириклар:
1. Аклий ривожланиш деганда нима тушунилади?
2. Аклий ривожланишнинг таркибий кисмлари нимадан иборат?
3. Акдий тарбия нима?
4. Мактабгача таълим ёшидаги болаларни акдий тарбиялашнинг 
асосий вазифаларига нималар киради?
5. Сенсор тарбиянинг максад ва вазифалари нимадан иборат?
6. Сенсор эталонларга нималар киради?
7. Мактабгача таълим ёшидаги болаларда фикрлашнинг кайси 
турларини ривожлантириш мухим ахамиятга эга?
8. Мактабгача таълим ёшидаги болаларни аклий тарбиясида кайси 
билиш жараёнлари мухим роль уйнайди?
9. 
Мактабгача 
таълим 
ёшидаги 
болаларнинг 
нуткини 
ривожлантириш кайси фаолият турлари асосида амалга ошади?
10. Мактабгача таълим ёшидаги болаларда билишга кизикиш ва 
кизикувчанликни тарбиялашда нималарга эътибор каратиш лозим?
11. Аклий тарбия воситаларига нималар киради?
120


12. Болаларнинг акдий ривожланишида компьютер уйинлари, 
мультимедиа дастурларининг ахамиятини кандай бахолайсиз?
13. Мактабгача таълим ёшидаги болалар учун мулжалланган 
кандай мультимедиа дастурларини биласиз?
14. Узбекистон тарихи давлат музейи кошида очилган “Болалар 
музейи”га экскурсия уюштиринг ва “Болалар музейи менинг 
нигохимда” мавзусида укув лойихдсини тайёрланг.

Download 13,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish