Shohruh Mirzo hayot faoliyati

Shohruh Mirzo hayot faoliyati

• Reja
• Shohruh taxtga o'tirishi tarixi
• Qanday ishlarga e'tibor qaratgan

Abdurazzoq Samarqandiy hijriy 12-shaʼbon, 816 (milodiy 7 noyabr, 1413) yili Temuriylar davlatining Hirot shahrida tugʻildi. Uning toʻla ismi Kamoliddin Abdurazzoq, otasining ismi jaloliddin Isʼhoq Samarqandiydir. Abdurazzoq Hirotda tugʻilganligiga qaramay “Samarqandiy” degan nisba bilan shuhrat topganligiga sabab, otasi Jaloliddin Isʼhoqning asli samarqandlik boʻlganligi va yana boʻlajak tarixnavisning oʻzi ham bir necha muddat Samarqandda yashaganligidir.

Abdurazzoq Samarqandiy hijriy 12-shaʼbon, 816 (milodiy 7 noyabr, 1413) yili Temuriylar davlatining Hirot shahrida tugʻildi. Uning toʻla ismi Kamoliddin Abdurazzoq, otasining ismi jaloliddin Isʼhoq Samarqandiydir. Abdurazzoq Hirotda tugʻilganligiga qaramay “Samarqandiy” degan nisba bilan shuhrat topganligiga sabab, otasi Jaloliddin Isʼhoqning asli samarqandlik boʻlganligi va yana boʻlajak tarixnavisning oʻzi ham bir necha muddat Samarqandda yashaganligidir.

• Abdurazzoq Samarqandiy dastlabki taʼlimni Hirotning oʻzida olgan. Keyinchalik Hirotdagi Temuriylar saroyida qozilik va imomlik lavozimida boʻlgan otasi va oʻz davrining ziyolilaridan boʻlgan akalari Abulgʻaffor, Abdulqahhor, Abdulvahhoblar koʻmagida tafsir, hadis, fiqh, tarix va til-adabiyot fanlari boʻyicha chuqur maʼlumot egasi boʻlib yetishgan. Atoqli adib Alisher Navoiy “Majolis un-nafois” asarida Abdurazzoq Samarqandiyning mazkur ilmlar boʻyicha yaxshi bilimga ega ekanligini quyidagi soʻzlar bilan tasdiqlaydi: “Mavlono Abdurazzoq… xushmuhovara kishi erdi… zohir ulu-min takmil qilib erdi va fazliyoti ham yaxshi erdi…”

XV asrning birinchi yarmida Temuriylar davlati bilan Rum (Kichik Osiyo), Misr, Hindiston, Xitoy va boshqa mamlakatlar orasida diplomatik aloqalar yoʻlga qoʻyilgan edi. Bu aloqalarning amalga oshirilishida Abdurazzoq Samarqandiyning ham faol ishtirok etganligiga, uning oʻz elchilik safarlari haqida keltirgan axborotlari yaqqol dalil boʻla oladi. Chunonchi “Matlaʼi saʼdayn”ga kiritilgan “Hindiston safari dostoni va u yerning ajoyib-gʻaroyibotlari” deb nomlangan oʻz safar esdaliklarida Abdurazzoq Samarqandiy 1442 yili Shohrux tomonidan janubiy Hindistonga yuborilgan elchilarga boshchilik qilganligini yozadi. Elchilar 1442 yili 13 yanvarda Hirotdan yoʻlga chiqib, sharqi-janubiy Eron, Arabiston, Xurmuz bandargohi, Maskat, Arabiston dengizi orqali 1442 yil 17 oktyabrida Kolkuttaga yetadilar va bu shaharda besh oy, Vijayanagarda esa 1443 yil oxirigacha turib, soʻng orqaga qaytadilar. Qaytishda yana dengiz yoʻli bilan Xurmuzga, u yerdan 1444 yil dekabr oyida Hirotga yetib keladilar.

• XV asrning birinchi yarmida Temuriylar davlati bilan Rum (Kichik Osiyo), Misr, Hindiston, Xitoy va boshqa mamlakatlar orasida diplomatik aloqalar yoʻlga qoʻyilgan edi. Bu aloqalarning amalga oshirilishida Abdurazzoq Samarqandiyning ham faol ishtirok etganligiga, uning oʻz elchilik safarlari haqida keltirgan axborotlari yaqqol dalil boʻla oladi. Chunonchi “Matlaʼi saʼdayn”ga kiritilgan “Hindiston safari dostoni va u yerning ajoyib-gʻaroyibotlari” deb nomlangan oʻz safar esdaliklarida Abdurazzoq Samarqandiy 1442 yili Shohrux tomonidan janubiy Hindistonga yuborilgan elchilarga boshchilik qilganligini yozadi. Elchilar 1442 yili 13 yanvarda Hirotdan yoʻlga chiqib, sharqi-janubiy Eron, Arabiston, Xurmuz bandargohi, Maskat, Arabiston dengizi orqali 1442 yil 17 oktyabrida Kolkuttaga yetadilar va bu shaharda besh oy, Vijayanagarda esa 1443 yil oxirigacha turib, soʻng orqaga qaytadilar. Qaytishda yana dengiz yoʻli bilan Xurmuzga, u yerdan 1444 yil dekabr oyida Hirotga yetib keladilar.