Shohjahon normurodov

Ismlarning ko‘plik, kichraytirish-erkalash, qiyoslash, belgining darajasi kabi ma’nolarini bildiruvchi qo‘shimchalarga ega bo‘lgan shakli lug‘aviy shakl sanaladi.
Egalik, kelishik, -man, -miz, -san, -siz, -dir qo‘shimchalariga ega bo‘lgan shakli esa munosabat shakllari hisoblanadi.
Ism asoslariga qo‘shilib, ularni boshqa so‘zlarga bog‘lab kelish va gap bo‘laklarini shakllantirishga xizmat qilgani uchun egalik, kelishik, -man, -miz, -san, -siz, -dir qo‘shimchalari munosabat shakllari deyiladi.
Demak, ismlarning munosabat shakllariga quyidagilar kiradi:
1) egalik shakllari; 2) kelishik shakllari; 3) ismlarni kesim sifatida shakllantiruvchi va ega bilan munosabatini ifodalovchi -man, -miz, -san, -siz, -dir qo‘shimchalari, bo‘lmoq, sanalmoq, hisoblanmoq so‘zlari. Uchinchi turdagi qo‘shimchalar bog‘lamalar deb ham yuritiladi.
TOPSHIRIQ-1.Munosabat shakllarini yasovchi qo‘shimchalarning tagiga chizing.
1. Jon do‘sting jonidan kechsa ham, Mol do‘sting molidan kechmas. (Maqol) 2. Qurbon cholning gapini eshitib hayron qoldi. (Sh. Xolmirzayev) 3. Ra’noning yerga qaragan ko‘zi sekingina Anvarga ko‘tarilib, yana yerga og‘di. (Abdulla Qodiriy) 4. Hammaning ko‘zi domlada ekan, Zebi chimmatini yuzidan oldi. (Cho‘lpon) 5. Humoyun hamma dardini aytib ko‘nglini bo‘shatsin uchun Xonzoda begim uning so‘zini bo‘lmay toqat bilan jim tingladi. (P. Qodirov) 6. Chol podshoning oldiga borib, savoliga javob beribdi. (Ertakdan)
7. Tilingga juda ehtiyot bo‘lgin, boshing omon saqlanadi. So‘zingni qisqa qilsang, umring uzayadi. (Yusuf Xos Hojib) 8. Shundan so‘ng To‘maris qo‘shinini to‘plab, jangga otlandi. (Mirkarim Osim) 9. Qazisan, qartasan, asl naslingga tortasan. (Maqol)
EGALIK QO‘SHIMCHALARI
Ot va otlashgan so‘zlarga qo‘shilib, asos qismda ifodalangan narsa, belgi-xususiyat, harakat-holatlarning uch shaxsdan biriga qarashliligini bildirgan shakllar tizimi
egalik qo‘shimchalari hisoblanadi: Ilmning nihoyasi yo‘q.(Abdurauf Fitrat) O‘qishda, madaniyatda ilg‘or, sog‘lom, siyosiy yuqori saviyali yoshlarimiz bizning iftixorimizdir. (Oybek).