Shofirkon maishiy xizmat kasb hunar kolleji «dasturlash asoslari»

var
X,Y,max: Integer
begin
…………………
if X>max then
max: = X;
Y:=X;
Bu misolda U o`zgaruvchi hamma vaqt X o`zgaruvchi qiymatini qabul qiladi, max da esa X ning maksimal qiymati eslab qolinadi.
va operatorlaridan ixtiyoriy biri, shu jumladan, shartli operator ham ixtiyoriy turda bo`lishi mumkinligi uchun va bir vaqtda ichki shartlardan hammasi ham ELSE qismiga ega bo`lmasligi uchun, shartlarni bir xilda izohlab bo`lmaslik kelib chiqadi. Bu Turbo Paskalda quyidagicha hal qilinadi: ixtiyoriy uchragan ELSE qism unga eng yaqin «Yuqorida»gi shartli operatorning THEN qismiga mos keladi. Masalan:
var
a,b,c,d: integer;
begin
a:=1; b:=2; c:=3; d:=4;
if a>b then
if cthen
if c<0 then
c:=0
else
a:=b; {a teng 1 ga}
if a>b then
if c then
if c then
c:=0
else
else
else
a:=b; {a teng 2 ga}
If operatori oddiy holatining umumlashgan ko`rinishlari 8.1-jadvalda keltirilgan.
8.1-jadval

Tarmoqdagi operatorlar soni		if operatorining umumlashgan ko`rinishi
then	else
Bitta	Bitta	if ifoda then operator else operator
Bir nechta	Bitta	if ifoda then begin operator; . . . . . . . . operator; end else operator
Bitta	Bir nechta	if ifoda then operator else begin operator; . . . . . . . . operator; end
Bir nechta	Bir nechta	if ifoda then begin operator; . . . . . . . . operator; end else begin operator; . . . . . . . . operator; end

8.3. Takrorlash operatorlari

Turbo Paskal tilida takrorlanuvchi bo`laklarni dasturlashga yordam beruvchi 3 ta har xil operator bor.
8.3.1. Hisobchi FOR tsikl operatori
U quyidagi strukturaga ega:
FOR : = TO DO .
Bu erda FOR, TO, DO – rezerv so`zlar (uchun, bo`lguncha, bajar);
- Integer turidagi o`zgaruvchi - tsikl parametri;
- o`sha turdagi ifodaning boshlang`ich qiymati;
- o`sha turdagi ifodaning oxirgi qiymati;
- Turbo Paskalning ixtiyoriy operatori
FOR operatorining bajarilishida avval ifoda hisoblanadi va : = o`zlashtirish amalga oshiriladi. SHundan keyin tsiklik ravishda quyidagilar takrorlanadi:

• 
  < = ; sharti tekshiriladi, agar shart bajarilsa, FOR operatori o`z ishini tugatadi;
  
• 
  operatori bajariladi;
  
• 
  parametr bir qiymatga oshiriladi.
  

FOR operatorining qo`llanilishini quyidagi dasturda ko`rsatamiz, unga ko`ra klaviaturadan ixtiyoriy butun N soni kiritiladi va barcha 1 dan N gacha bo`lgan butun sonlar yig`indisi hisoblanadi.
8.2-dastur