Қўшма корхоналарда маркетинг фаолиятини такомиллаштириш

2-chizma. Marketing xizmatining tashkiliy tarkibi 
Korxonalarda marketing xizmatini yaratishni bosqichma bosqich ko’rish 
maqsadga muvofiq.
O’zbekiston Respublikasi korxonalari, assotsiatsiyalari faoliyatining 
marketing xizmatlari bo’yicha tahlili ko’rsatadiki, bajarilayotgan vazifalarning 
asosiy qismi tijorat xizmatlari bo’linmalari zimmasiga yuklatilgan. Shu sababli 
marketing xizmatini tijorat bloki asosida takomillashtirish maqsadga muvofiq 
ko’rinadi. Bunday tashkiliy tuzilmani chizma holida tasvirlanishini 2-chizmadagi 
kabi berish mumkin. 
Marketing xizmat bo’limlari faoliyatining asosiy turlari quyidagi 6-jadvalda 
ko’rsatilgan. 
6-jadval 
Marketing xizmat bo’limlari faoliyatining asosiy turlari 
Bo’limlar 
Faoliyat turi 
Bozorni o’rganish bo’limi 
Bozorning asosiy ko’rsatkichlarini aniqlash. Bozorning rivojlanish 
istiqbolini prognozlash. Iste’molchilarni o’rganish. «Muvaffaqiyatning 
asosiy omillari»ni aniqlash. Raqobatchilar faoliyatini tahlil qilish.
Mahsulot assortimentini 
rejalashtirish bo’limi 
Ishlab chiqarishning assortiment tarkibini ishlab chiqish. Tovarning 
iste’mol va texnik kattaliklari o’rtasida o’zaro bogiklikni o’rnatish.
Realizatsiya bo’limi 
O’tqazuv va tovar harakati kanallarini tanlash. Mahsulot assortimenti 
bo’yicha tovar aylanuvini rejalashtirish. Mahsulotni realizatsiya 
qilishning optimal sharoitlarini aniqlash. O’tqazuvni prognozlash.
Firma do’konlari 
Xaridorlar talabini o’rganish. Xaridorlarni rag’batlantirish. O’tqazuv 
ishlovchilarini rag’batlantirish. Korxona obru-e’tiborini shakllantirish.
Reklama byurosi 
Mahsulotni reklama qilish. Korxona obru-e’tiborini shakllantirish. 
Axborot almashuvchanlikni rivojlantirish.
 
Bizning fikrimizcha, bunday tuzilma bozor tuzilmalariga tezkorlik bilan javob 
berish va yangi buyumlarni tadbiq etishga ko’maklashadi, shuning munosabati bilan 
marketingning ko’pgina vazifalarini bajarish bitta bo’linmaga joylanadi, u boshqa 
xizmatlar harakatini muvofiqlashtiradi va korxonada marketing strategiyasi va 
Marketing direktor 
Bozorni 
o’rganish 
bo’limi 
Tovar 
assortimentini 
rejalashtirish 
bo’limi 
Realiza 
tsiya
bo’limi 
Firma 
do’konlari 
Reklama 
byurosi 

---

40 
taktikasini ishlab chiqish uchun bog’lovchi segment hisoblanadi. 
Korxonada marketingni rivojlanishi qabul qilayotgan qarorlar birligini 
ta’minlovchi uslubiy hujjatlarini ishlab chiqish, marketing vazifalarini bajarish 
bo’yicha bo’linmalar faoliyatning o’zaro aloqalari va muvofiqlashuvini talab qiladi. 
Bu o’z navbatida kompleks maqsadli guruhlarni matritsali takomillashtirish va 
yaratish yordamida marketing tizimini tadbiq etishning keyingi bosqichiga o’tishga 
imkon beradi. 
Faol marketingdan foydalanish usullarining har biri o’zining ijobiy va salbiy 
tomonlariga egadirlar.