Shimoliy qozogiston shartlarida ishlab chiqarish narlar va yaskimchi linlarni baholash

---

DOI: 10.24411/2225-2584-2020-10147
UDC 635.658:631.527
SHIMOLIY QOZOGISTON SHARTLARIDA ISHLAB CHIQARISH
NARLAR VA YASKIMCHI LINLARNI BAHOLASH.
58
Seleksiya va urug‘chilik
maydalangan urug'lar ham ishlatiladi, bular
Qozog‘istonda dukkakli ekinlar yetishtirishda qator
muammolar mavjud. Qishloq xoÿjaligi ishlab chiqaruvchilarining
oÿsimlik yetishtirish texnologiyasidan xabardorligi yoÿqligi uning
rivojlanishiga toÿsqinlik qilmoqda.
urug'lik materialining iqtisodiy jihatdan mavjud emasligi, saqlash
infratuzilmasining rivojlanmaganligi, shuningdek, sotish bozorlari
bilan munosabatlarning beqarorligi.
ularni iqtisod qiling. A.I. Barayev"
st. Baraeva, 15-uy, Ilmiy s., Shoÿrtandin tumani,
barcha qishloq xo'jaligi hayvonlari uchun yaxshi konsentrlangan
ozuqa [2] .
Qozog‘istonda 2012-yilga kelib yasmiq maydoni 4 ming
gektardan ko‘proqqa ko‘paydi. 2013-2014 yillardagi stressli iqlim
sharoitidan keyin. puls ishlab chiqarish kamaydi. 2015-2016
yillarda no‘xat va yasmiq hisobiga ekin maydoni yana ko‘paydi.
Qozog‘iston uchun nisbatan yangi ekin bo‘lgan yasmiq
yetishtirish bo‘yicha e’tirof etilgan bo‘lib, so‘nggi yillarda uning
yetishtiriladigan maydonlari 20 barobardan ziyod ko‘paydi.
Yasmiqning mavjud navlarining asosiy kamchiliklari orasida past
hosildorlik va ob-havo sharoiti tufayli ularning beqarorligi bor.
Ushbu ishning maqsadi Shimoliy Qozog'istonning keskin
kontinental iqlimi sharoitida asosiy iqtisodiy jihatdan qimmatli
belgilari bo'yicha yasmiqning istiqbolli naslchilik yo'nalishlarini
baholash edi.
Yasmiqda nitratlar, zaharli elementlar, radionuklidlar
to'planmaydi. Shu tufayli dunyoning istalgan nuqtasida
yetishtiriladigan yasmiqni ekologik toza mahsulot deb hisoblash
mumkin [3]. Ta'mga ko'ra
Aqmola viloyati, 021601, Qozog‘iston Respublikasi
I.P. OSHERGINA, agronomiya magistri, yetakchi ilmiy xodim,
([e-mail])
Yuqori sifatli sabzavot oqsili ishlab chiqarish dunyodagi eng
dolzarb muammolardan biridir. Yasmiq (Lens culinaris Medik)
o'zining beqiyos ta'mi, don tarkibidagi oqsil miqdori (22 dan 30%
gacha), inson organizmi tomonidan yaxshi hazm bo'lishi, muhim
aminokislotalarning katta to'plami (ularning yig'indisi) tufayli
dukkakli ekinlar orasida alohida o'rin tutadi. 33,3-37 ,7% ni
tashkil qiladi, vitaminlar va mikroelementlar [1]. Yasmiqning yirik
urugÿli shakllari asosan oziq-ovqat maqsadida, mayda urugÿlilari
esa yem-xashakda qoÿllaniladi. Somon va yasmiq somoni em-
xashak uchun ishlatiladi. Somon tarkibidagi protein miqdori