ҚЎшилган қиймат солиғи самарадорлиги кўрсаткичлари: Ўзбекистондаги ҳолат таҳлили

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №4, август, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
8 
Манба: ДСҚ маълумотлари асосида муаллиф томонидан шакллантирилди.
2-расм.
 
ҚҚС самарадорлик кўрсаткичлари, 2000-2020 й. 
Амалдаги ҚҚС тизимининг солиқ сиёсатидаги ўзгаришларга мослашиш 
қобилиятини баҳолаш учун 2017-2019 йилларда мамлакатда амалга 
оширилган кенг кўламли ислоҳотлар даврини таҳлил қилишимиз мумкин. Бу 
давр оралиғида мослашувчанлик коэффициенти ўртача 1.5 га тенг бўлиб, 
ҚҚСнинг фискал ислоҳотларга нисбатан ҳам юқори мослашувчанлик 
хусусиятига эга эканлигини кўрсатади. Аммо, 2020 йилда бошланган глобал 
пандемия даврида ҚҚС механизмининг мослашувчанлик кўрсаткичи -0.56 га 
тушиши кузатилган. Бу 2020 йилда солиқ сиёсатида муҳим ислоҳотлар 
амалга оширилганлиги, хусусан, янги таҳрирдаги Солиқ кодексининг қабул 
қилинганлиги ва СОVID-19 сабабли аҳолини ижтимоий қўллаб-қувватлаш 
мақсадида турли солиқ имтиёзлари жорий этилганлиги билан изоҳланиши 
мумкин (3-расмга қаранг). 
Манба: ДСҚ маълумотлари асосида муаллиф томонидан шакллантирилди.
3-расм. ҚҚС самарадорлик кўрсаткичлари, 2016-2020 й. 
0
5
10
15
20
25
30
35
- 0,8
- 0,6
- 0,4
- 0,2
-
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0
2000
2005
2010
2015
2020
трл
н.
 сў
м
Ко
эф
ф
иц
ие
нт
 
ҚҚС унумдорлиги 
ҚҚС эластиклиги
C-самарадорлик
ҚҚС тушуми
ҚҚС мослашувчанлик
0
5
10
15
20
25
30
35
40
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
2016
2017
2018
2019
2020
ҚҚС унумдорлиги 
ҚҚС мослашувчанлик 
C-самарадорлик
ҚҚС тушуми

---