Shaxta qurilishida bajariladigan marksheyderlik ishlari

3-rasm. Kesishgan K nuqtasi koordinatalarini toppish sxemasi.
Yechish: uchburchak CAK dan:




Yer yuzasidan o'tadigan lahimlarga yo'nalish ko‘rsatish (shtolniya)

Ushbu masalani yechishni ikkita misolda ko‘rib chiqamiz:

1.Kon ishlari loyihasida A nuqtasidan AB yo‘nalish bo'yicha shtolniya o‘tkazish talab qilingan. Buning uchun joyda A nuqtaning o‘mi ko'rsatilishi va AB yo'nalish berish kerak. A nuqta koordinatalari (x_A, y_A) ma’lum (4-rasm).

Reja bo'yicha A nuqtasining o'rni aniqlab olinib, joyda mavjud С triangulatsiya punkiti yoki poliginometrik punktlardan teodolit yo'li o'tkaziladi.
O'lchangan burchak va tomon uzunliklaridan foydalanib, tomon direksion burchagi va nuqtalarning koordinatalari hisoblanib topiladi, ya’ni (bδ) direksion burchagi va х_ь, у_ь koordinatalar, A va b nuqta koordinatalaridan foydalanib bA direksion burchagi va tomon uzunligi hisoblab topiladi:

Burchaklar β_b va β_A quyidagicha topiladi:

Shundan so'ng b nuqtasida teodolit o'rnatilib β_b burchak o'lchab qo'yiladi va bE yo'nalish ko'rsatiladi, bu yo'nalishda hisoblab topilgan S_bA o'lchab qoLyilib A nuqta o'rni topiladi.
A nuqtasida teodolit o'matiladi va β_K burchak o'lchab qo'yilib shtolniyaga yo'nalish ko'rsatiladi.
2.Yer yuzasida shurf va stvol o‘tadigan nuqta ko‘rsatilishi talab qilingan bo‘lsin.
Buning uchun xuddi 1-misoldagi kabi yer yuzasida (C_ab) va kon lahimida o ‘qi bo'yicha 5 - b teodolit yo'llari o'tkaziladi (5-rasm). Yuqoridagi formuladan foydalanilib tomon direksion burchaklari va δb’ tomon uzunliklari hisoblab topiladi. Shurf yoki stvol markazini loyihadan joyga ko'chirish uchun zarur bo'lgan burchak β_s teodolit bilan o'lchab qo'yilib, masofa S_βb o'lchanadi va markaz topiladi.

Agar bu stvol bo'lsa, u holda stvol markazidan tashqari uning o'qlarini ham loyihadan joyga ko'chirish kerak. Buning uchun β_b hisoblab topiladi. Α_o’q berilgan bo'lsin:

Β_b’+90° qilib ikkinchi o'q o'tkaziladi.