Shaxta qurilishida bajariladigan marksheyderlik ishlari

Qarama-qarshi yo'nalishda o'tadigan lahimlarga yo'nalish ko'rsatish

Qazish ishlarini tezlashtirish maqsadida asosan lahimlarni qarama-qarshi yo'nalishda o'tkaziladi. Bunday vaqtda lahimni bir vaqtning o'zida ikkita yoki bir nechta nuqtadan boshlab o'tkaziladi. Marksheyderlaming vazifasi ikki tomonlama qazib kelinayotgan lahimlarning kovjoyini loyiha asosida olib borilishini bir-biri bilan uchrashishini ta’minlashdan iborat.

Ushbu masalani yechilishini misolda ko'rib chiqamiz.
1-misol. С va D kvershlagi o'tilgan bo'lsin. A va В kvershlagi loyiha bo'yicha o'tilishi talab qilinsin (6-rasm).
CD kvershlagida I, II, III punktlar saqlanib qolgan bo‘lsin. Reja bo‘yicha A va В punktlarining koordinatalari (х_A, У_A ), ( x_B , у_B) ni aniqlaymiz.
Marksheydeming vazifasi shu ikki nuqta A va В ni o‘mini joyga ko‘chirish va lahimda ulami mahkamlab qo‘yish hisoblanadi. Shu maqsad bilan shtrekda 1 va 2 nuqtalari orqali teodolit yo‘li o'tkaziladi.

0 ‘lchangan burchak va uzunliklardan foydalanib I - 1, III - 2 tomon direksion burchagi va 1, 2 nuqtalarning koordinatalari (x₁, у₁), (х₂, y₂) hisoblab topiladi. Joyda A va В nuqtalarning o‘rnini ko‘rsatish uchun β₁ va β₂ burchaklarini va S_2A, S_1B tomon uzunliklari hisoblab topilishi kerak. Ularni quyidagi formulalar bilan hisoblab topiladi:

Joyda A va В punktlarini o ‘rnatib shu nuqtaga teodolit qo‘yiladi va limbda β_A va β_B, sanoq olinib A va В yo‘nalish ko‘rsatiladi.
Agar lahim qiya bo‘lsa A va В nuqtalar oralig'ida shtreklar bo‘yicha nivelir уо‘li o‘tkazilib nisbiy balandlik Δz aniqlanadi. Kvershlag В dan A δ qiyalik burchagi ostida o ‘tishi kerak. Kvershlagning qiyaligi
formula bilan aniqlanadi.
S_AB- gorizontal masofa yuqoridagi formula orqali topiladi. a va b - A va В punktlardan shtrek devorigacha bo’lgan masofalar, ruletka yordamida o ‘lchanadi.
Qiya lahimga yo‘nalish vaterpas va lahim o ‘qini ko‘rsatuvchi reperlar yordamida ko'rsatiladi.
2-misoI. I - II - III bremsberklar va III - A ventilatsion lahim, oraliq shtrek II - С va asosiy shtrek I - В lar mavjud bo‘lsin. ACB bremsberk o‘tilishi talab qilingan bo'lsin. Y o‘nalishlari strelkada ko‘rsatilgan (7- rasm).