Shaxsning xissiy va irodaviy sohasi

SHAXSNING XISSIY VA IRODAVIY SOHASI.

• HISSIYOT HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA .
• HISSIYOTNING NERV-FIZIOLOGIK ASOSI.
• HISSIY HOLATLAR .
• HISSIYOT TURLARI.
• HISLARNING AHAMIYATI.

• Hissiyot
• Hissiyot so'zi lotin tilidan kiritilgan bo'lib, «hayajonlantiraman», degan ma'noni anglatadi. «Hissiyot» ko'p hollarda emotsiya so'zi bilan bir ma'noda ishlatiladi. Hissiyot shaxsning voqelikka bo'lgan munosabati va uni his qilishdan kelib chiqadigan, uning ehtiyoj va qiziqishlari bilan bog'liq yoqimli yoki yoqimsiz kechinmalardir. Biror narsadan huzurlanish ba'zan behuzur bo'lish, suyunish, qayg'urish, muhabbat, qahru g'azab, g'ayrat va shijoat, qo'rqish, iztirob chekish, tashvish, xotirjamlik kabi holatlarning har qaysisi hissiyot yoki emotsiyaga misol bo'la oladi.

Bu tuyg'ular kishida har qanday ijtimoiy sharoitda ham bo'ladi. Ko'pincha «Hidini his qildim», «Ko'nglim allanechuk xavotirni sezayapti» deyishadi. Ammo haqiqatda hid bilish - sezishdir, xavotirlanish - hissiyotning mahsulidir.

• Bu tuyg'ular kishida har qanday ijtimoiy sharoitda ham bo'ladi. Ko'pincha «Hidini his qildim», «Ko'nglim allanechuk xavotirni sezayapti» deyishadi. Ammo haqiqatda hid bilish - sezishdir, xavotirlanish - hissiyotning mahsulidir.

Sezgi inson xohishidan tashqari mavjud narsa va hodisalar xossasini aks ettiradi. Hissiyot esa odamning narsa va hodisalarga bo'lgan munosabatidan tug'ilgan tuyg'ulardir. Demak, kishining sezgisi, narsa va hodisalarning о'zidan xabar beradi, hissiyot bo'lsa shaxsning narsa va hodisalarga qanday munosabatda bo'lganidan darak beradi. Shuning uchun hissiyotni odamning ongidan tashqarida deb bo'lmaydi. Shaxsning ongi, qarashlari, maslagi, mushohadalari, dunyoqarashi o'zgarar ekan, uning ma'naviyat bilan bog'liq bo'lgan hissiyoti ham o'zgarib boradi. Hissiyotning xillari nihoyatda ko'p bo'lsa, sifat va xususiyatlari ham juda rang-barangdir.

• Sezgi inson xohishidan tashqari mavjud narsa va hodisalar xossasini aks ettiradi. Hissiyot esa odamning narsa va hodisalarga bo'lgan munosabatidan tug'ilgan tuyg'ulardir. Demak, kishining sezgisi, narsa va hodisalarning о'zidan xabar beradi, hissiyot bo'lsa shaxsning narsa va hodisalarga qanday munosabatda bo'lganidan darak beradi. Shuning uchun hissiyotni odamning ongidan tashqarida deb bo'lmaydi. Shaxsning ongi, qarashlari, maslagi, mushohadalari, dunyoqarashi o'zgarar ekan, uning ma'naviyat bilan bog'liq bo'lgan hissiyoti ham o'zgarib boradi. Hissiyotning xillari nihoyatda ko'p bo'lsa, sifat va xususiyatlari ham juda rang-barangdir.