Shaxsning ijtimoiy borliqni bilishi. Reja


Idrоk- ish-harakat tariqasida



Download 41,88 Kb.
bet5/16
Sana12.05.2023
Hajmi41,88 Kb.
#937673
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
9. Shaxsning ijtimoiy borliqni bilishi.

Idrоk- ish-harakat tariqasida.
Psixologiya fanida idrok muayyan shakllarga ajratilib tadkiq qilinadi, vaqt, harakat, fazo yordami bilan atrof-muhitning, biosferaning, ijtimoiy turmushning mohiyati yuzasidan axborotlar, ma’lumotlar, xususiyatlar aks ettiradi.
Idrоk оbrazlarining prеdmеtli, yaqqоl mazmuni.Borliqdagi narsa va hodisalarning yashash shakli, uzluksiz ravishda harakatda bo`lishi, muayyan obektiv vaqt birligida hukm surishi inson ongida bevosita inikos qilinadi. Odatda inson tomonidan vaqtni idrok qilish, asosan ruhiy hodisalar, holatlar, vaziyatlar, xususiyatlarning o`zaro o`rin almashinuvi tufayli namoyon bo`ladi va o`ziga xos tuzilishi bilan mazkur jarayonning boshqa shakllaridan farq qilib turadi. Idrok jarayonida uning fenomenlari muayyan hodisalarni aks ettirishda ishtirok etadi, in’ikosning turlicha aniqlikda namoyon bo`lishi mumkinligi to`g`risida ma’lumot beradi. Ular jahon psixologiyasi fanida gallyutsinatsiya ya’ny yo`q narsalarning ko`rinishi, eshitilishi, sezilishi, illyuziya, adashish, yanglishish degan ma’noni bildiradi, attraktsiya o`ziga tortish, mahliyo etish, tushunchalar orqali nomlanadi.
Yaqqol voqealikdagi narsa va hodisalarning tana a’zolarini qabul qilish analizatorlariga bevosita ta’sir etmasdan inson ongida turli obrazlarning yani ovozlarning eshitilishi, sharpalarniig sezilishi xayolan, fikran paydo bo`lishidan iborat idrokning psixopatologik hodisasiga gallyutsinatsiya deyiladi.
Gallyutsinatsiya hodisasi muvaqqat ruhiy xastalikning alomati bo`lib, ba’zan qo`rqinch hissi mahsuli hisoblanib, bosh miya katta yarim sharlari qobig`idagi qo`zg`alish jarayonlarining nuqsonli, sust harakati natijasida, goho asab tizimining zaharlanishi, zaiflashuvi, haddan tashqari toliqishi tufayli yuzaga kelish mumkin. Bizningcha, gallyutsinatsiya hodisasi bir necha xil ko`rinishga ega bo`lishi mumkin ularning eng asosiylari quyidagilardan iboratdir: a)yo`q
narsalarning ko`zga ko`rinishi; b) u yoki bu ovozlar, tovushlar, kuylar
eshitilishi; v) yo`q sharpalar, hidlar sezilishi kabilar.Illyuziya hissiy a’zolarimizga bevosita ta’sir etib turgan narsa va xodisalarning noto`g`ri idrok qilishdan iborat jarayonning noyob hodisasidir.
Ba’zan psixologiya fanida noto`g`ri idrok qilishga olib keluvchi qo`zg`atuvchilar konfiguratsiyasining o`zi ham illyuziya deb ataladi. Tasvirlar yorug` fonda qora fonga nisbatan qoraroq tuyuladi, ya’ni holat mahsuli deyiladi. Kontrast frantsuzcha keskin qarama-qarshilik demakdir, boshqacha so`z bilan aytganda yorug`lik bilan fon o`rtasidagi munosabat ifodasidir. «Fon» tushunchasi asos, negiz ma’nosini bildiradi. Aksariyat illyuziyalar ko`rinadigai harakatlar bilan bog`liqdir, a) qorong`ilikda harakatsiz yorug`lik manbaidan nurlarning tartibsiz tarqalishi; b) fazoviy jihatdai yaqin joylashgan ikki harakatsiz stimulning tez sur’atlar bilan
namoyon etib turish harakat taassurotini vujudga keltiradi; v) harakatsiz obektni uni qurshab turgan fonga qarama-qarshi yo`nalishga qo`yish harakat tuyg`usini paydo qiladi.
Attraktsiya insonni o`zi bilan o`zga o`rtasidagi munosabatda namoyon bo`lib, o`ziga maxliyo qilish, qalbni «jiz» ettirishdan iborat, ongsizlikka taalluqli insonni inson tomonidan idrok qilish hodisasidir. Bu hodisa bir qancha manbalar, qo`zg`atuvchilar, motivlar ta’sirida vujudga keladi, jumladan: 1) dastlabki tashqi ko`rinish, istarasining issiqligi; 2) subektga nisbatan rishtasiz
bog`lanib qolishlik, ongsizlik darajasidagi anglashilmagan ichki noaniq moyillik; 3) shaxslarning xarakteridagi o`xshashlikning mavjudligi; sheriklarning muomala maromidagi yaqinlik va boshqalar

Download 41,88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish