Shaxsiy rivojlanish asoslari va kreativlikda uning ahamiyati

Shaxsiy rivojlanish asoslari va kreativlikda uning ahamiyati

REJA:

• Shaxs kim?
• Ijodiy qahramon xususiyatlari
• Kreativlik
• Ijodkorlikning shaxsiy tomonlari
• Ijodkorlik salohiyati an’anaviy tafakkur.

Inson uchun dunyoni va o'zini tushunishning eng qulay usuli o'z shaxsiyati darajasidan boshlanadi. Shaxs - bu ongdan (sabab-oqibat tahlili asosida ishlaydigan yuqori darajada tashkil etilgan operatsion tizimning bir turi), ongsizdan (ko'rinishidan, his-tuyg'ular, tasvirlar va intuitiv istaklarning xaotik to'planishi) iborat bo'lgan inson ichki yadrosining tashqi ko'rinishi. va, ehtimol, ruh (agar mavjud bo'lsa, shaxsni ma'naviyatlangan mavjudotlarning umumiy ruhiy dunyosi bilan bog'laydigan ma'lum bir umumlashtiruvchi mavjudot).
Ijodiy qahramon xususiyatlari
Har birimiz muammolarni hal qilish imkoniyatiga egamiz, ammo muammolarni hal qilishda ijodiy yondashuv foydalanadigan odamlar ma'lum bir belgi belgilarga xosdir.

• Birinchidan, ular shimgich kabi boshqalarning tajribasini o'zlashtiradilar.
• Ularga standartlar va fikrlarga ta'sir etmaydi, ular shaxslararo munosabatlarga qiziqmaydi. Ijodiy odamlar odatda tug’ma teran fikrga ega.
• Ular faol, kuzatuvchan va ijro etuvchi, mantiqdan ko'ra sezgilar yordamida xulosalar chiqaradi. 
• Ular kundalik orzular va xayolotlarda ilhom olishadi va yaxshi hazil tuyg'usiga ega. Umuman olganda, ijodiy odamlar murakkab vazifalarni bajaradilar, go'yo ularda hech qanday qiyin narsa bo'lmaydi.

Ken Robinsonning fikriga ko’ra, “kreativlik – o’z qiymatiga ega original g’oyalar majmui” sanaladi. Gardner esa o’z tadqiqotlarida mazkur tushunchani quyidagicha izohlaydi: “kreativlik – shaxs tomonidan amalga oshiriladigan amaliy harakat bo’lib, u o’zida muayyan yangilikni aks ettirishi va ma’lum amaliy qiymatga ega bo’lishi lozim”.

Ken Robinsonning fikriga ko’ra, “kreativlik – o’z qiymatiga ega original g’oyalar majmui” sanaladi. Gardner esa o’z tadqiqotlarida mazkur tushunchani quyidagicha izohlaydi: “kreativlik – shaxs tomonidan amalga oshiriladigan amaliy harakat bo’lib, u o’zida muayyan yangilikni aks ettirishi va ma’lum amaliy qiymatga ega bo’lishi lozim”.

Kreativlik (lot., ing. “create” – yaratish, “creative” yaratuvchi, ijodkor) – shaxsning yangi g’oyalarni ishlab chiqishga tayyorligini tavsiflovchi hamda mustaqil omil sifatida iqtidorlilikning tarkibiga kiruvchi ijodiy qobiliyati ma’nosini ifodalaydi. Shaxsning kreativligi uning tafakkurida, muloqotida, his-tuyg’ularida, muayyan faoliyat turlarida namoyon bo’ladi.
Kreativlik shaxsni yaxlit holda yoki uning muayyan xususiyatlarini, zehni o’tkirlikni tavsiflaydi. Shuningdek, kreativlik iqtidorning muhim omili sifatida aks etadi. Amerikalik psixolog P.Torrens fikricha, “kreativlik muammo yoki ilmiy farazlarni ilgari surish; farazni tekshirish va o’zgartirish; qaror natijalarini shakllantirish asosida muammoni aniqlash; muammo yechimini topishda bilim va amaliy harakatlarning o’zaro qarama-qarshiligiga nisbatan ta’sirchanlikni ifodalaydi”.

• Kreativlik shaxsiy mazmun va unga doir belgilarning obyektivligi bilan belgilanadi.
• Kreativlikning rivojlanishi uning komponentlerining rivojlanishiga bog`liq. Bular: shaxsiy mazmun va signifikatsion ko`nikmalar.
• Kreativlikni tashxis qilish - ijodiy faoliyatning maxsulotining ko`satkichlari bilan bog`liq.

Ijodkorlikning shaxsiy xususiyatlari sifatida ijodkorlik bilan qarash ijodkorlikni anglatishini o'z ichiga oladi.

Ijodkorlik yangi bir narsani yaratish jarayoni sifatida qabul qilinadi va jarayon oldindan o’ylanilmagan, kutilmaganda, to'satdan sodir bo’ladi. Bu ijodiy harakat natijasining ahamiyatini va uning ko'p sonli odamlar uchun yangiliklari, jamiyat yoki insoniyat uchun yangiliklarini hisobga olmaydi. Asosiysi, natijasi “ixtirochi" uchun yangi va ahamiyatli.

Kreativlik salohiyati bilish jarayoniga yo’naltirilgan ijodkorlik bilan chambarchas aloqador. Ijodkorlik salohiyati an’anaviy tafakkur yuritishdan farqli ravishda quyidagilarda namoyon bo’ladi:

• Tafakkurning tezkorligi;
• Yangi g’oyalarni yaratish qobiliyati;
• Tashabbuskorlik;
• Noaniqlikka toqat qilish;
• Zakovatli bo’lish;
• Muammolarni hal etishga nisbatan noodatiy yondashuv.

Har bir shaxs tabiatan kreativlik qobiliyatiga ega. Xo’sh, shaxs o’zida kreativlik qobiliyati mavjudligini qanday namoyon eta olishi mumkin? Shu o’rinda Patti Drapeau shunday maslahat beradi: “Agarda o’zingizni kreativ emasman deb hisoblasangiz, hozirdanoq kreativ tafakkurni rivojlantirishga qaratilgan mashg’ulotlarni tashkil eta boshlashingizni maslahat beraman. Aslida, gap sizning ijodkor bo’lganingiz yoki bo’lmaganingizda emas, balki ijodkorlik faoliyatni kreativlik ruhida tashkil etishingiz va yangi g’oyalarni amalda sinashga intilishingizdadir”.