Shaxsiy kompyuterlar uchun mikroprotsessorlar

 
2. MIKROPROTSESSORNING TUZILIShI 
Boshqaruv qurilmasi 
 
Boshqaruv  qurilmasi  funksional  jihatdan  ShKning  eng  murakkab  qurilmasi 
sanaladi.  Ushbu  qurilma  yo‘riqlarning  kodli  shinasi  (YKSh)  vositasida 
mashinaning  barcha  bloklariga  yetib  boradigan  boshqaruv  signallarini 
shakllantiradi. 
Komandalar  registri  -  xotirada  saqlaydigan  registr  bo‘lib,  unda  komanda 
kodi,  ya’ni  bajarilayotgan  operatsiya  kodi  hamda  operatsiyada  ishtirok  etayotgan 
operandlarning manzillari saqlanadi. 
Komandalar registri MPning interfeys qismida, komandalar registrlari uchun 
mo‘ljallangan blok ichida joylashgan. 
Operatsiyalar  deshifratorlari  -  mantiqiy  blok  bo‘lib,  komandalar  registridan 
kelayotgan  operatsiya  kodiga  (OK)  muvofiq  o‘zida  mavjud  ko‘plab  chiqish 
yo‘llaridan birini tanlaydi. 
Mikrodasturlarni  xotirada  doimo  saqlovchi  qurilma  (XDSQ)  -ShK 
bloklarida axborotga ishlov berish operatsiyalari bajarilishi uchun zarur bo‘ladigan 
boshqaruvchi signallarni (impulslarni) o‘z uyalarida saqlaydigan qurilma sanaladi. 
Deshifrator  tomonidan  operatsiya  kodiga  muvofiq  tanlangan  operatsiya  impulsi 
boshqaruvchi  signallarning  zaruriy  izchilligini  mikrodasturlarni  XDSQ  ichidan 
solishtirib chiqaradi. 
Manzil  shakllantiruvchi  uzel  (MPning  interfeys  qismi  ichida  joylashgan)  - 
komandalar  registri  va  MPX  registrlaridan  kelayotgan  rekvizitlar  bo‘yicha  xotira 
(registr) uyasining to‘liq manzilini hisoblab chiqaradigan qurilma. 
Ma’lumotlarning kodli shinasi, manzillar va yo‘riqlar - mikroprotsessordagi 
ichki  shinaning  bir  qismi  sanaladi.  Aksariyathollarda  BQ  quyidagi  asosiy 
amallarning bajarilishi uchun mo‘ljallangan boshqaruv signallarini shakllantiradi: 
MPX  komandasining  manzilidagi  hisoblagich-registr  ichidan  dasturning 
navbatdagi  komandasi  saqlanayotgan  xotiraga  tezkor  saqlash  qurilmasi  (XTSQ) 
uyasining manzilini tanlab olish; 
XTSQ  uyasi  ichidan  navbatdagi  komandaning  kodini  tanlab  olish  hamda 
solishtirib chiqarilgan komandani komandalar registriga qabul qilib olish; 
operatsiya kodlari va tanlangan komanda alomatlarining shifrini ochish; 
XTSQning  shifri  ochilgan  operatsiya  kodiga  muvofiq  keluvchi  uyalari 
ichidan  boshqaruvchi  signallarning  (impulslarning)  mashinada  mavjud  barcha 
bloklarda ma’lum operatsiya ijrosining tartibini hamda boshqaruvchi signallarning 
ushbu  bloklarga  qayta  yuborilish  tartibini  belgilab  beruvchi  mikrodasturlarni 
solishtirib chiqarish; 
komandalar registri va MPX registrlari ichidan hisoblarda ishtirok etayotgan 
operandlar  (sonlar) manzillarining  alohida  tarkibiy  qismlarini  solishtirib  chiqarish 
hamda operandlarning to‘liq manzillarini shakllantirish; 

---

operandlarni  (shakllangan  manzillar  bo‘yicha)  tanlash  va  ushbu 
operandlarga ishlov berishga oid ma’lum operatsiyani bajarish; 
amalga oshirilgan operatsiya natijalarini xotiraga saqlash; 
dasturning navbatdagi komandasiga taalluqli manzilni shakllantirish.