Shaxs xulq-atvorining psixologik xususiyatlarini Reja Shaxsning xulq-atvor nazariyasi. Temperament va uning psixodiagnostikasi

3. Shaxsning guruhlardagi xulq-atvori


Pyersonalni boshqarish sohasidagi o’zaro bog’liq harakatlar zanjirida xodimni ishga olishdan tortib uning tashkilotdan ketishiga qadar menejerlar vaqtining 50-80% guruhlardagi faoliyat turlariga sarflanadi.
Shaxsni boshqarishga doir kurslarning ko’pchiligi guruhlarning samaradorligini oshirishga doir qo’llanmalarni bayon qiladi.
Guruhlarning samarali ishlashiga ta’sir qiluvchi omillarni qarab chiqishga o’tishdan oldin umuman tashkilotlarda (guruhlarda) muayyan muammolarni hal qilish uchun tuziladigan guruhlarga taaluqli ko’pchilik g’oyalar, qoidalarni sanab o’tishga harakat qilamiz.
Shunday qilib, quyidagilarni aytish mumkin:

• 
  kishilar guruhlarda doimiy ravishda bir-birlari bilan bog’liq ravishda yashaydilar;
  
• 
  bir guruhning odamlari umumiy normalarga ega bo’ladilar va umumiy maqsadlarni qo’llaydilar;
  
• 
  guruhlar bir xil vazifalarni bajarmasliklari mumkin. Ularning hammasi ma’lum darajada ixtisoslashgan. Haqiqatda ularning ixtisoslashuvi odamlarning ehtiyojlariga bog’liq bo’ladi;
  
• 
  shaxslar ko’pgina guruhlarda ishtirok etadilar. Guruh inson hayotining tabiiy va muqarrar bir qismi hisoblanadi. Guruhlar doimiy muvaqqat va tasodifiy bo’ladi;
  
• 
  ayrim guruhlar erkin bo’ladi. Ularga odamlar o’z xohishlari bo’yicha kiradilar. Boshqalar majburiy xarakterda bo’ladi (masalan, biz dunyoga kelib oila, etnik guruh, millat tanlamaymiz);
  
• 
  ishchi guruhlari rasmiy va norasmiy bo’lishi mumkin. rasmiy guruhlar tashkiliy tuzilishi bilan ajralib turadi. Bu yerdagi ijtimoiy munosabatlar shaxssiz xususiyatga ega bo’ladi va oldindan belgilangan rollar orqali amalga oshiriladi. Bular tashqi muhit, madaniyat bilan belgilanuvchi normalarga muvofiq rasmiylashish an’anasiga ega bo’ladi. Norasmiy guruhda shaxsiy ijtimoiy munosabatlar mavjud bo’ladi, ular ichki muhit bilan belgilanadigan rollarda amalga oshiriladi. Bu rollarning mazmuni guruh ichidagi o’zaro hamkorlikning natijasidir;
  
• 
  guruhning normalariga ta’sir ko’rsatish hamisha qiyin bo’ladi. Buni ichdan turib amalga oshirish oson va tashqaridan turib bajarish juda qiyin. Agar bu ta’sirni amalga oshiradigan kishi yetarli darajada guruhning ishonchi va hurmatiga sazovor bo’lmasa, shunday bo’ladi;
  
• 
  barcha guruhlar o’z a’zolari guruh normalariga muvofiq kelishlari uchun ularga tazyiq o’tkazadilar. Bu a’zolarning xulq-atvor normalari, nutqi, ish unumdorligi, rahbariyatga, ishlab chiqarishga, ishdan tashqari vaqtda mehnat qilishga va shu kabilarga munosabati guruh normalariga muvofiq bo’lishi lozim;
  
• 
  guruhlar umuman ayrim a’zolarga nisbatan kamroq g’oyalar taklif qiladi, biroq guruh yaxshi g’oyalar beradi: bu g’oyalar ishlangan, har tomonlama baholangan, ular uchun javobgarlik yuqori darajada bo’ladi;
  
• 
  guruhlar ayrim guruh a’zolariga nisbatan ancha tavakkalchilik bilan qarorlar qabul qiladilar;
  
• 
  guruhlar o’rtasida va guruh ichida kelishmovchiliklar bo’lishi tabiiy holdir. Kelishmovchiliklar shaxsiy, shaxslararo, guruhlararo, ijtimoiy bo’lishi mumkin. kelishmovchiliklar oqibatida kichik guruhlar paydo bo’ladi, boshqacha fikrlovchilar guruhdan chiqib ketadi, “hamma baloga giriftor odam” tanlanadi, guruhda tashkiliy o’zgarishlar sodir bo’ladi, yangi rahbar keladi yoki almashtiriladi, guruh tarqalib ketadi.