JAVOBLAR
Falsafa fanida bosh mavzu innson ekanligiga sabab faqat insonlar fikrlay oladi, faqat insonlarda his tuyg’ular mavjud, yer yuzasidagi jonzotlar orasida faqat insongina o’ylay oladi fikr yuritadi. Shuning uchun ham falsafaning bosh mavzusi inson hisoblanadi.
Shaxs bu- odamzodning muayyan darajadagi ijtimoiy xususiyatlarini o’zlashtirib olganligi bilan bog’liq kamolot darajasini ko’rsatuvchi tushuncha hisoblanadi.
Individ lotincha “ Individium” so’zidan olingan bo’lib yagona bo’linmas degan manoni anglatadi. Individ biologic turga kiruvchi alohida tirik mavjudod.
Shaxs tushunchasi odatda 2 xil manoda tariflanadi:
1-inson individi munosabatlari va ongli faoliyat subyekti sifatida
2-mano insonning ijtimoiy psixologiyasi ancha barqaror ko’rinishda namoyon bo’ladi.
Antropologiya odamning kelib chiqishi va evolyutsiyasi, odamzod irqlarining pay-do bo‘lishi, odamning tana tuzilishida-gi normal farq-tafovut, o‘zgaruvchanlik haqidagi fan. A. ijtimoiy fanlarga juda yaqin turadigan biologiya sohasidir.A.ga doir fikrlar bundan bir necha ming yil ilgari paydo bo‘lganiga qaramay, u fan sifatida faqat 19-asrning 2-yarmidan shakllana boshladi. A.ning muhim sohasi – odam organizmining tuzilishi va rivojlanishiga taʼsir qiladigan fiziologik, biokimyoviy va genetik omillarni o‘rganadigan bo‘limi – „Odam biologiyasi“ degan umumiy nom bilan 20-asr o‘rtalaridan boshlab rivojlandi. Odamning paydo bo‘lishida faqat ta-biat olamining qonuniyatlarigina emas, balki ijtimoiy omillar ham muhim rol o‘ynagan. Odam paydo bo‘lgandan hozirgi holatigacha uning butun hayoti ijtimoiy jamiyatning rivojlanish qonuniyati bilan chambarchas bog‘langan. A.ning fan bo‘lib rivojlanishida tabiat va jamiyat to‘g‘risidagi fanlar ijobiy rol o‘ynadi. Zamonaviy fan nuqtai nazaridan aytgan-da, A. quyidagi uchta katta bo‘limdan ibo-rat: 1) odam morfologiyasi; 2) antropoge-nez; 3) irqshunoslik (etnik A.)- Morfo-logiya odamning jismoniy tuzilishida-gi belgilarning yosh, jins, kasb va tashqi sharoitga qarab o‘zgarishini tushuntirib beradi.
Biz inson tanasi va ruhining bog;liqligini ko’p hollarda ko’rib o’tishimiz mumkin.Inson tashqi tasirlarni tanasi bilan his etsa bazi hodisalarni inson yaxshi yoki yomonligini ruhan his qiladi.
Amerikalik olimlarning tajribasiga ko’ra ular inson tanasida ruh mavjudligini isbotlash uchun tajriba o;tkazishadi:yani bitta odamni tiriklik paytidagi vaznini o’lchashadi va o’lgandan keyingi vaznini o’lchab ko’rishadi ular orasidagi farq 3 gr ni tashkil etadi o’sha farq aynan inson ruhining vazni hisoblanadi yani u o’lgandan keyin ruhi ham inson tanasini tark etishini isbotlashadi.
Ekosofiya u yangi atama bo‘lib, shaxs xulq-atvorini belgilaydigan va uning o‘zligini saqlash xususiyatini ta’minlovchi shaxsiy qadriyatlar majmui hamda shu asosdagi dunyoqarashni anglatadi. Ekosofiyaning kategoriyalar tizimiga o‘z qobiliyatini ro‘yobga chiqarish va qadriyatlar tizimidan tashqari, o‘z-o‘zini tinimsiz o‘rganish ham kiradi.
Istiqlolning insonparvalik mohiyati haqida gapirib o’tadigan bo’lsak bularni juda ko’p joylarda uchratish mumkin.ayniqsa mustaqillikdan keyin insonlarning hayotidagi o’zgarishlar bunga yaqqol misol bo’la oladi. O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning eng muhim xususiyati — aholining muayyan qismining ijtimoiy himoyalanishida, ko‘p bolali oilalar, nafaqaxo‘rlar, talabalar va nogironlarning davlat tomonidan himoyalanishida, ijtimoiy adolatning qaror topishida yaqqol namoyon bo‘lyapti.Bundan tashqari yoshlarni talim olishida yaratilayotgan imkoniyatlarni ham misol keltirish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |