Shaxs rivojlanishi

IRSIYAT

• IRSIYAT DEGANDA BOLAGA OTA-ONA VA UMUMAN YAQIN AVLODLARDAN, YA’NI NASLDAN-NASLGA O’TADIGAN BIOLOGIK XUSUSIYAT VA O’XSHASHLIKLAR TUSHUNILADI.

Inson bolasi, agar ijtimoiy-insoniy muhitga emas, boshqa muhit, aytaylik hayvonlar muhitiga tushib qolsa, unda irsiy belgi­ larning ayrim biologik ko‘rinishlari saqlanadi, lekin insoniy fikr, faoliyat, xatti-harakat bo'lmaydi (1920-yilda hindistonlik doktor Singx Midnapur shahri yaqinidagi bo‘ri uyasidan topib olgan qizchalar Kamola va Amola hayoti bunga misol bo'ladi)1. Irsiyat nishonalari shaxsni shakllantirishning obyektiv omil- lariga kiradi. Odamlar organizmdagi anatomik tuzilishni, fiziologik harakatni, asab tipini, asosiy shartsiz reflekslami meros qilib oladilar. Odam shaxsi va xulqining rivojlanishida biologik omillaming rolini yuksak baholab, shaxsni naslga bog'Iab o‘rganuvchi bixe- viorizm, pragmatizm, biogenetik oqimlar bo‘lib, ulaming ayrim va- killari odam bolasi ona pushtidaligidayoq bo'lajak shaxsga xos bar­ cha xususiyatlarga ega bo‘ladi desa, ayrimlari ong va aqliy qobiliyat ham nasldan-naslga o‘tadi, deydi. Ba’zilari esa bolaning axloqiy jihatdan o‘sishini ham irsiyatga bog’laydi.

• Inson bolasi, agar ijtimoiy-insoniy muhitga emas, boshqa muhit, aytaylik hayvonlar muhitiga tushib qolsa, unda irsiy belgi­ larning ayrim biologik ko‘rinishlari saqlanadi, lekin insoniy fikr, faoliyat, xatti-harakat bo'lmaydi (1920-yilda hindistonlik doktor Singx Midnapur shahri yaqinidagi bo‘ri uyasidan topib olgan qizchalar Kamola va Amola hayoti bunga misol bo'ladi)1. Irsiyat nishonalari shaxsni shakllantirishning obyektiv omil- lariga kiradi. Odamlar organizmdagi anatomik tuzilishni, fiziologik harakatni, asab tipini, asosiy shartsiz reflekslami meros qilib oladilar. Odam shaxsi va xulqining rivojlanishida biologik omillaming rolini yuksak baholab, shaxsni naslga bog'Iab o‘rganuvchi bixe- viorizm, pragmatizm, biogenetik oqimlar bo‘lib, ulaming ayrim va- killari odam bolasi ona pushtidaligidayoq bo'lajak shaxsga xos bar­ cha xususiyatlarga ega bo‘ladi desa, ayrimlari ong va aqliy qobiliyat ham nasldan-naslga o‘tadi, deydi. Ba’zilari esa bolaning axloqiy jihatdan o‘sishini ham irsiyatga bog’laydi.