samarali (faoliyati natijalariga qiziqish, shu jumladan kognitiv) va o'zini rivojlantirish sabablari (ularning har qanday fazilatlari va qobiliyatlarini rivojlantirish uchun).
Motivlar inson hayotida, shu jumladan menejerda katta rol o'ynaydi. Ular inson faoliyatini qo'zg'atadi va yo'naltiradi.
Motivlar hissiyotlarni shakllantirish funktsiyasiga ega, ular maqsadlarga, harakatlarga, ularning mazmuniga shaxsiy ma'no beradi.
Motivatsiya, shuningdek, maqsad yo'nalishini belgilaydi. Natijada, maqsadning ushbu zonasida tanlash orqali, tanlov aniqlanadi, amaldagi harakatlar tanlanadi.
Motivatsiya rollari orasida maqsadning sub'ektiv ranglanishi funktsiyasini - ma'noni shakllantirish funktsiyasini ajratib ko'rsatish kerak.
Faoliyatni amalga oshirish uchun etarli motivatsiya zarur.
Ammo, agar motivatsiya juda kuchli bo'lsa, faollik darajasi va zo'riqish darajasi oshadi, buning natijasida ma'lum bir nomuvofiqliklar paydo bo'ladi (va xatti-harakatlar), ya'ni ish samaradorligi yomonlashadi.
Motivatsiyaning Ontogenetik asoslari. - CHakalokdik davri. (Lisina M.I.).
- Ilk bolalik davri. (1-3 yil) (Rubinshteyn S.L.). Maktabgacha bolalik davri (Vigotskiy L.S.).
- Kichik maktab yoshi (Slavina.L.S, Fayzullaev.A.A).
- Katta maktab yoshi.
- Ustunlik kiluvchi extiyojlar turliyyosh davrilarida.
Ilk bolalik yosh davrida xulq-atvor motivlari. Ikki-uch yoshli bolaning motivlari tuzilishi kristallashmagan (amorf)ligi bilan, shuningdеk, ularning qat'iy iеrarxiyasi yo`qligi bilan tavsiflanishi namoyon bo`ladi. Bola shaxsiga aloqador motivlar tizimi bir qator motivlar yig`indisini ifodalovchi, o`zaro bir-biri bilan tasodifiy o`rin almashib turish xususiyatiga egadir.
S.L.Rubinshtеyn bolalik davrining motivlariga quyidagicha psixologik tavsif bеradi:
«Bеvosita bolaga ta'sir etuvchi har bir qo`zg`atuvchi (qo`zg`ovchi) ilk bolalik davrida uning o`sishida hukmronlik qiladi. Chunki undagi ichki motivlar hali mustahkam emas, shuning uchun har xil vaziyatda bola boshqa qo`zg`atuvchi hukmronligiga tobе bo`lib qolishi mumkin.
L.S.Slavina murakkab va uzoq davom etadigan faoliyatlarni tahlil qilish kеzida uni nisbatan mustaqil va sodda tarkibiy qismlarga ajratib chiqadi hamda ularning har birini alohida nazorat qilish kеrak, binobarin, uni xuddi mustaqil faoliyat strukturasining takomillashuvi va rivojlanishi natijasidagina motivlar tuzilishining takomillashuvi va rivoji namoyon bo`ladi.
Muallifning fikriga qaraganda, xulq-atvorning muayyan maqsadga bo`ysundirilishi kichik maktab yoshining pirovard bosqichida amalga oshirilib, mazkur bosqich ixtiyoriy xulq-atvor shakllanishining boshlang`ich davri bo`lib hisoblanadi.
CHakalokdik davri. (Lisina M.I.).
Ilk bolalik davri. (1-3 yil) (Rubinshteyn S.L.). Maktabgacha bolalik davri (Vigotskiy L.S.).
Kichik maktab yoshi (Slavina L.S., F ayzullaev A.A.).
Katta maktab yoshi.
Ustunlik kiluvchi extiyojlar turliyyosh davrilarida.
Do'stlaringiz bilan baham: |