Шавкат мирзиёев янги узбекистон стратегияси


Хдмкорликда изланиш ва узаро манфаатли кдрорлар к,абул к,илиш - тинчлик, баркдрорлик ва тараккиётни таъминлаш сингари эзгу максадларимизга эришиш имконини беради



Download 307,71 Kb.
bet103/125
Sana13.07.2022
Hajmi307,71 Kb.
#789354
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   125
Bog'liq
Янги Ўзбекистон стратегияси китоби

Хдмкорликда изланиш ва узаро манфаатли кдрорлар к,абул к,илиш - тинчлик, баркдрорлик ва тараккиётни таъминлаш сингари эзгу максадларимизга эришиш имконини беради.
Давримизнинг глобал муаммолари
ва Узбекистон тарак,к,иёти

XX асрнинг охири ва XXI асрнинг бошларига келиб инсоният куплаб умумбашарий муаммоларга дуч келди. Ушбу муаммолар ва уларнинг ечимларига дойр масалалар бугунги кунда них,оятда долзарб булиб колмокда.
Аввало глобаллашув х,одисасининг узи алох,ида мавзуга айланди ва бу хдвда алох;ида глобалистика фани шаклланди. Глобал жараёнлар ва муаммоларнинг пайдо булиш тарихи, бугунги хусусиятлари ва даражалари, миллий хамда умуминсоний жихдтлари билан боглик масалаларга эътибор ортиб бормокда.
Бизнинг мамлакатимизучун х;ам бундай глобал масалалар ва уларнинг ечимларига дойр мух,им вазифаларни адо этиш зарурати мавжуд, албатта. Бу борада нафакдт глобал даража, балки миллий мух,итда, яъни мамлакатимиз худудида х,ал этилиши лозим булган масалалар х,ам талайгина.
Кдмрови жихдтидан глобал, аммо мамлакатимиз х,аёти ва таракдиёти учун мух,им булган бундай муаммоларни х,ал килишда куч ва имкониятларни бирлаштириш, умумий ва хусусий манфаатларни уйгунлаштириш лозим. Бу эса, уз навбатида, келажагимиз киёфасини белгилайдиган глобал муаммоларнинг миллий ва минтакдвий даражадаги ечимларини топишни пайсалга солмаслик зарурлигидан келиб чикдди.
Инсоният тарихининг х;озирги даври ва бугунги дунё таракдиёти бундан 40-50 йил олдинги каёт вокеликларидан кескин фарк; килади. Биз эндиликда глобаллашув жараёнлари \ар томонлама авж олаётган, бутун жахрнда у билан боглик узгариш ва янгиланишлар шиддат билан содир булаётган замонда яшамокдамиз.
Халкдро майдонда турли манфаатлар тук,нашуви кучайиб бораётгани, жах,он сиёсати ва иктисодиётида муаммолар кескинлашаётгани, дунёнинг умумий манзарасини узгартириш тарафдорлари тобора ортиб бораётгани хдзирги глобал дунё таракдиётига хос булган энг мух;им хусусиятлар сифатида намоён булмокда.
Бундай мураккаб умумбашарий жараёнларни тахдил килишда турли мезонлар асосида ёндашиш мумкин ва лозим, албатта. Бу масалага кейинги йилларда жах,оннинг х,ам сиёсий-икдисодий, х,ам ижтимоий-маънавий тараклиётига сезиларли даражада таъсир курсатаётган чукур янгиланиш ва узгаришлар тахдили нукдаи назаридан ёндашиш унинг купгина жихдтларига бир кддар ойдинлик киритади.
Маълумки, XX асрнинг охирига келиб собик Иттифокдинг емирилиши бутун ер юзи халкдари такдирига жиддий таъсир курсатди. Хусусан, икки кутбли дунё бархдм топиб, юзаки Караганда, турлича тизим ва тузумда яшаётган халкдар ва давлатлар уртасида узаро ишонч тугилгандек булди.
Натижада шу пайтга кддар бир-бирида душман киёфасини куриб келган купгина халкдар ва давлатлар орасидаги муносабатлар иликдашиб, узаро борди-келдилар анча жонланиб к,олди. Бундай х,олат деярли барча сох,аларда кузга ташлана бошлади. Турли максад ва муддаоларни кузлаган лойихдлар, таълим, тиббиёт, кичик ва урта бизнесни ривожлантириш сингари сохдларга хдмкорлик нафаси кириб келди.
Зиддиятли муносабатлар хдмкорлик алокдлари билан алмашди. Хавфсизлик ва баркдрорликка тахдидлар бугунги кунда муайян бир йирик куролли можаро шаклида эмас, балки хдрбий-сиёсий, икдисодий, экологик ва инсон ресурсларига таъсир дилувчи х,одисаларнинг салбий, таназзулга олиб борувчи ок;ибатлари шаклида намоён булиш эх,тимоли нисбатан юк;ори булиб кдлмокда.
Хрзирги вак;т дунёда инсон хукукдари ва асосий эркинликларини хурмат к,илиш, демократия ва донун устуворлигини таъминлаш марказий уринни эгалламокда. Бу, уз навбатида, мустак;ил демократик институтлар ва конун устуворлигига тахдидлар пайдо булишининг олдини олишда мух.им роль уйнайди, албатта.
Шу билан бирга, айрим давлатларда бошкдрувнинг заифлиги ва мамлакат баркдрорлигини мустахдамлайдиган ишчан демократик институтлар фаолияти тугри таъминланмагани бир кдтор тахдидларга замин яратмокда. Хусусан, инсон хукукдари ва асосий эркинликларининг, шунингдек, кам сонли миллатларга мансуб шахслар хукукдарининг мунтазам равишда бузилиши ок,ибатида муайян хатарлар пайдо булмокда.
Хавфсизлик ва баркдрорликка ижтимоий-ик;тисодий ва экологик омиллар хдм салбий таъсир курсатмокда.


Экологик муаммолар хам
Айни вактда демографик
Фан ва техника сохаларидаги глобаллашув, либераллашув ва узгаришлар савдо, юксалиш ва тараккиёт давлатлар учун нафакат янги имкониятлар эшигини очмокда, балки айрим холларда бу мамлакатлар уртасидаги ва ички Хаётидаги иктисодий тенгсизликнинг кучаиишига хам олиб келмовда. Глобаллашув натижалари хукуматлар ва халкаро институтлар томонидан кабул килинган сиесии карорларга, ° тлтпг» пл (Ьукаролик жамиятининг шунингдек, хусусии сектор в фу Р муносабатига богликдир. хавотирни кучайтирмокда.
жараёнлар ва ахоли катта кисми соглигининг емонлашуви хавфсизликни таъминлашнинг мухим муаммоларидан бирига айланмокда.
Харбий-сиёсий масалаларда очиклик ва шаффофликнинг таъминланмаслиги жиддий салбий окибатларга олиб келиши мумкин. Курол-яроглар назорати, уларни таркдтмаслик, куролсизланиш, ишонч ва хавфсизликни таъминлаш буйича мавжуд битимлар, халкаро хукукий воситаларга тулик ва уз вактида риоя килмаслик умумий хавфсизликка сезиларли таъсир курсатаётгани кузатилмокда.
Тахдиднинг яна бир манбаи террорчилар ва бошка жиноий гурухларнинг харакатларидир. Сунгги йилларда содир этилган террорчилик харакатлари бундай тахдидларнинг тобора жиддий тус олаётганини яккол курсатмокда. Шу билан бирга, тахдидлар купинча бир мамлакатнинг узида пайдо булмайди, балки мазкур муаммо трансмиллий характерга эга. Улар жахондаги барча давлатлар хавфсизлигига ва мамлакатлардаги ижтимоий баркарорликка таъсир курсатади.
Бундай шароитда мамлакатимизнинг харбий-сиёсии, ИК.ТИСОДИЙ ва экологик, шунингдек, инсон ресурслари хавфсизлиги буйича сиёсатини янада мустахкамлаш зарурати кучаймохда. Мавжуд холатнинг тахлили бу борадаги бир хатор муаммоларни аникдаш имконини берди, бу эса, уларни самарали хал этишга кдратилган саъй-харакатларимини кучайтириш лозимлигини англатади.
Умуман, бугунги кунда давлатлар ва бевосита инсонларга таъсир курсатаётган тахдидларнинг энг кенг таркдлган тури - давлатлараро ва давлатларнинг ички хдётидаги зиддиятлар натижасида юзага келган тахдидлар булиб к,олмокда. Улар кдерда содир булмасин, кушни худудлар учун хам хавф тугдириши мумкин. Улар бекдрорлик ва тахдидларнинг яххол куриниши булмиш экстремизм, терроризм, оммавий хиргин куролларнинг таркдлиши, керагидан ортихча курол- ярогларнинг йигилиши ва уларнинг назоратсиз таркдлиши, инсон хукукдари бузилиши, ахолининг оммавий кувгин хилиниши ижтимоий-икдисодий муаммолар ва нохонуний миграциянингусишига олиб келмокда.
Хрзирги кунда хавфсизлик сохасидаги бекдрор вазиятнинг асосий сабабларидан бири, таъкидлаб утилганидек, терроризм хавфидир. Терроризм, айнихса, хавфсизлик ва мудофаа тизимларини четлаб утиш учун ассиметрик усулларга мурожаат хилиш хобилиятига эга экани сабабли хам тинчлик, бархарорлик ва давлат хокимияти учун асосий хатарлардан бири булиб холмохда. Терроризмни хеч хандай сабаблар билан окдаб булмайди.
Шу билан бирга, терроризм нафацат унинг иштирокчиларини, балки у вужудга келтирган ижтимоий-икдисодий ва сиёсий холатларни хисобга олган холда глобал ёндашувни талаб этмокда.
Глобаллашув уюшган жиноятчилик билан боглик, тахдид куламининг кенгайишига сабаб булмокда. Айтиш керакки, уюшган жиноятчилик купинча ижро ва усуллар жихатидан терроризмга ухшаб кетади. Одам савдоси, гиёхванд моддалар, енгил ук,отар куроллар, шунингдек, юк,ори технологияларнинг нокрнуний савдоси баркдрорлик ва хавфсизликка тахдид солиши мумкин булган жиноий фаолиятдир. Чегараларнинг очикдиги, одамларнинг эркин харакатлари, савдо алокдларининг кенг йулга куйилиши халкдро хамкорлик учун фойдалидир, аммо нокрнуний миграция усиб бораётгани тахдидларга сабаб булаётганидан хам куз юмиб булмайди.
Кам сонли миллатларга мансуб шахслар хукукдарининг мунтазам равишда бузилиши ва муросасизлик билан боглик; амалиётлар нафакдт фуцаролар хавфсизлигига тахдид солмокда, балки янада каттарок; можаро ва зуравонликларга олиб келаётганини барчамиз кузатмокдамиз. Бу этник ва диний низолар тажовузкор миллатчилик, шовинизм ва ксенофобия каби ходисалар замирида, шунингдек, ирцчилик, антисемитизм ва экстремизм асосида пайдо булмокда.
Шу билан бирга, ижтимоий-икдисодий тенгсизликнинг чукурлашуви, крнун устуворлигининг таъминланмагани, давлат ва корпоратив бошцарувнинг заифлиги, порахурлик, оммавий кдшшокдик ва юк;ори даражадаги ишсизлик мамлакатларнинг хавфсизлиги ва баркдрорлигига жиддий таъсир курсатмоцда. Улар бошкд жиддий тахдидлар учун замин яратмокда. Атроф-мух,ит мувозанатининг бузилиши, табиий ресурслардан номутаносиб фойдаланиш, чициндиларга бепарво муносабатда булиш ва ифлосланиш экотизимларга ва ах;оли саломатлиги ва фаровонлигига, баркарорлик ва давлатлар хавфсизлигига таъсир к,илиб, салбий ок,ибатларга олиб келмокда.
Уз-узидан куриниб турибдики, бугунги кунда глобаллашаётган дунё ва минтакдвий жараёнлар диалектикаси цонуниятларини англаш ва бу борадаги цоидаларга риоя цилиш масаласи янада долзарблашиб бормокда.

Download 307,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   125




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish