Shartli belgilar

20-§.
Podsho Rossiyasi
mustamlakachi
davlat

---

70
1875-yilda Bosniya va Gersegovinada Òur-
kiya mustamlakachiligiga qarshi qo‘zg‘olon
ko‘tarildi. Ular milliy mustaqillik talab
qildilar. Bolgariyada ham shunday qo‘zg‘olon ko‘tarildi. Biroq,
qo‘zg‘olon shafqatsizlik bilan bostirildi.
Bolqon inqirozi buyuk davlatlarning manfaatini yana bir bor
to‘qnashtirdi.
1876-yil Serbiya—Òurkiya urushida Òurkiyaning qo‘li baland
kela boshladi. Shunday sharoitda Rossiya Òurkiyadan Serbiya bilan
yarash bitimi imzolashni va armiyasini demobilizatsiya qilishni talab
etdi. Biroq, Òurkiya bu talabning bajarilishini paysalga soldi.
Nihoyat, Rossiya bu masalada Òurkiyaga ultimatum topshirdi.
Shu tariqa, Serbiya halokatdan saqlab qolindi.
Òurkiya Serbiya bilan tinchlik shartnomasi tuzgan bo‘lsa-da,
o‘z armiyasini demobilizatsiya qilmadi. Bu Rossiya uchun ayni
muddao bo‘ldi. Rossiya 1877-yilning 24-aprel kuni Òurkiyaga urush
e’lon qildi. Serbiya va Chernogoriya ham urush harakatlarida
qatnashdi. Rossiya Òurkiyaga katta talafot yetkazdi. 1878-yil yanvarda
Rossiya armiyasi Adrianopolni ishg‘ol qildi.
Rossiyaning muvaffaqiyatlari Buyuk Britaniyani tashvishga
solib qo‘ydi va u o‘z harbiy kemalarini Marmar dengiziga kiritdi.
Rossiya armiyasi Konstantinopol shahriga bostirib kirsa, Rossiya
bilan diðlomatik aloqasini uzishini ma’lum qildi.
1878-yilda San-Stefanoda Rossiya-Òurkiya
shartnomasi imzolandi. Shartnoma Bolqon
yarimorolining siyosiy xaritasini tubdan
o‘zgartirib yubordi. Chunonchi, Bolgariya Òurkiyaga nomigagina
qaram, amalda esa mustaqil davlatga aylandi. Chernogoriya, Serbiya
va Ruminiya to‘la mustaqil davlatlar deb  tan olindi. Òurkiyaning
Rossiyaga katta miqdorda tovon to‘lashi belgilandi.
Biroq, San-Stefano shartnomasini Buyuk Britaniya tan olmadi.
U bu shartnomani qayta ko‘rib chiqishni talab etdi. Germaniya va
Avstriya-Vengriya ham bu talabga qo‘shildilar. Yakkalanib qolgan
Rossiya yangi xalqaro kongress — Berlin kongressi chaqirilishiga
noiloj rozi bo‘ldi.
Kongress 1878-yilning 13-iyunida ochildi.
Unda Buyuk Britaniya, Fransiya, Ger-
maniya, Rossiya, Avstriya-Vengriya, Italiya va Òurkiya delega-
tsiyalari qatnashdi.