Shartli belgilar

XIX asr oxiri—XX asr boshlarida
Bolqon davlatlari
XIX  asrning 70-yillariga kelganda janubiy
slavyanlarning ko‘pchiligi hamon chet el
zulmi ostida ezilmoqda edi. Faqat  Cher-
nogoriya va Serbiya yerlarining bir qismigina
mustaqil edi. Janubiy slavyanlar—bolgarlar, makedoniyaliklar,
Bosniya va Gersegovina slavyanlari, serblarning talaygina qismi
hamon Òurkiya hukmronligi ostida edi.
Xorvatlar, slovenlar, g‘arbiy slavyanlar (chex, slovak, polyak)
ning bir qismi ham Gabsburglar hukmronligi ostida edi.
Polyaklarning ikkinchi qismi Germaniya, uchinchi qismi esa
podsho Rossiyasi zulmidan azob chekardilar. Chet el zulmi slavyan
xalqlarining siyosiy, iqtisodiy va madaniy taraqqiyotiga to‘sqinlik
qilardi.
XIX asrning 70-yillaridan boshlab slavyan
xalqlarining milliy-ozodlik kurashi kuchay-
di. Jasur bolgar inqilobchisi Vasil Levskiy
mustaqil demokratik Bolgariya Respublikasini barpo etish rejasini
ilgari surdi. U Bolgariya hududida yashirin qo‘zg‘olonchi qo‘mitalar
tuzdi. 1872-yilda V. Levskiyni qatl etishgan bo‘lsa-da, ozodlik
harakati pasaymadi. 1876-yil Bolgariyada qo‘zg‘olon boshlandi.
Qo‘zg‘olonchilar o‘z bayroqlariga „Ozodlik yoki o‘lim“ shiorini
yozgandilar. Iste’dodli publitsist va shoir Xristo Botev ozodlik
harakatiga yo‘lboshchilik qildi. U 1876-yil turklar bilan bo‘lgan
jangda qahramonlarcha halok bo‘ldi. U halok bo‘lgan kun Bolga-
riyada Xotira kuni sifatida nishonlanadi.