«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

49-dars
 
49-dars
 
ZARAFSHON  IQTISODIY  RAYONI
Buxoro
Navoiy
Samarqand
http://eduportal.uz

---

139
108-rasm. 
Qorovulbozor dagi 
neftni qayta ishlash zavodi.
Aholisi.
  Iqtisodiy  rayon  aholisining 
ko‘payish  sur’ati  mamlakat  aholisining 
o‘rtacha o‘sishiga yaqinlashadi. Aholi hudud 
bo‘ylab  juda  notekis  joylashgan.  Ayniqsa, 
cho‘l mintaqasida aholi o‘ta siyrak.
Xo‘jaligi va uning hududiy tashkil eti-
lishi.
  Ushbu  iqtisodiy  rayonda  agrosanoat 
majmuyi  tarkib  topib  bormoqda.  Sanoat 
ko‘p tarmoqlidir.
Zarafshon iqtisodiy rayoni
ning  elektroenergetika,  rangli  me-
tallurgiya,  neftni  qayta  ishlash,  kimyo  va  gaz-kimyo,  ma shi-
nasozlik,  qurilish  materiallari,  yengil  va  oziq-ovqat  kabi  tar-
moqlari  jadal  rivojlanmoqda.
Qorovulbozor  shahrida  yiliga  5  mln  tonna  neftni  qayta  ishlaydigan 
korxonaning  ishga  tushirilishi  rayonda  iqtisodiyotning  yangi  iqtisodiy 
sohasini vujudga keltirmoqda (108-rasm). Korxona mamlakatimiz neft 
mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyojning yarmini qondira oladi.
Iqtisodiy  rayon  hosil  etilayotgan  elektr  energiya  miqdoriga  ko‘ra 
Toshkent  va  Mirzacho‘l  iqtisodiy  rayonlaridan  keyin  uchinchi  o‘rinda 
turadi.  Elektr  quvvati,  asosan,  Navoiy  IESidan  olinmoqda,  IES  tabiiy 
gaz  bilan  ishlaydi.  Gaz  sanoati  bo‘yicha  rayon  yaqin  yillargacha 
O‘zbekistonda yetakchi o‘rinda edi. Qashqadaryodagi Sho‘rtan gaz koni 
ishga  tushirilgach,  ikkinchi  o‘ringa  tushib  qoldi.  Kimyo  sanoati  tabiiy 
gaz va boshqa mineral xomashyoga tayanadi. Zarafshon hududiy ishlab 
chiqarish majmuyining asosiy tarmoq laridan biri yengil sanoatdir.
Qishloq  xo‘jaligi  paxtachilik  va  qorako‘lchilikdan  iborat.  Yurtimizdagi 
yaylovlarning  yarmidan  ko‘pi  shu  rayonda.  Yaylovlar  mahsuldorligini 
oshirish uchun fi tomeliorativ tavsiyalar tayyorlovchi 6 ta o‘rmon xo‘jaligi va 
1 ta o‘rmon-melioratsiya stansiyasi ishlab turibdi. O‘zbekistondagi qorako‘l 
qo‘ylarning va tuyalarning yarmidan ko‘pi shu iqtisodiy rayonda boqiladi.
?
1.
 Iqtisodiy  rayonning  iqtisodiy  geografik  o‘rniga  xos  qanday  xususiyatlar 
xo‘jalikning yuksalishida ijobiy rol o‘ynaydi?
2.
 8-sinf  o‘quv  atlasidan  foydalanib,  iqtisodiy  rayonda  obikor  dehqonchilik 
qilinadigan joylarni aniqlang.
3.
 Quyidagi belgilar nimani anglatishini o‘quv atlasidan aniqlang:
http://eduportal.uz

---

140