«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Ekologiya huquqi
– tabiat va jamiyat o‘rtasida pay-
do bo‘ladigan ekologik-huquqiy munosabatlarni tartib-
ga solishga qaratilgan keng qamrovli va ko‘p tarmoqli
huquq sohalaridan  biri  bo‘lib hisoblanadi.
«Tabiat-jamiyat» tizimida tabiat beqiyos darajada us-
tun huquqqa, ko‘lamga va salohiyatga egadir. Bugungi
kunda  tabiat qonunlarini  o‘rganish,  tabiiy resurslar -
ning rivojlanishi, o‘zaro bog‘liqligining darajasi,
ekologik tizimdagi muayyan tabiiy resurs, tur va kom-
VIII  b o b.  
Ekologiya huquqi asoslari

---

134
Huquqshunoslik
ponentlar sifat va miqdoriy o‘zgarishlari, ularga bo‘ladi-
gan ta’sir doiralarini aniqlash yoki bir so‘z bilan aytgan-
da, tabiat ilmini o‘rganishda tabiiy fanlar tizimida o‘z
yo‘nalishi, xususiyatlariga ega bo‘lgan ekologiya fani
tobora rivojlanib bormoqda.
Tabiat va jamiyat o‘rtasidagi  o‘zaro  ta’sirni  kuza-
tish,  tadqiq etish uzoq tarixiy jarayonga egadir.
Ekologiya  atamasi 1866-yilda fanga kirib keldi va
ekologiya fani  biologiya  tarkibidan ajralib chiqib, o‘z
yo‘nalishlari bo‘yicha rivojlanib bormoqda. Shuni alohi-
da ta’kidlash kerakki, insonning tabiat ilmiga  bo‘lgan
qiziqishi, tabiiy  resurslarning holatini kuzatish, o‘rga -
nish,  tabiat boyliklarini asrab-avaylash, muhofaza qi lish
bilan bog‘liq  ta’limotlarni jamiyat rivojlanish tarixining
barcha bosqichlarida kuzatishimiz mumkin.
Insonning tabiat bilan bog‘liqligi nafaqat maxsus
tadqiqotlarda yoritilganini,  balki jamiyat a’zolarining
kundalik turmush tarzi, diniy va ijtimoiy urf-odatlari bi-
lan mustahkam bog‘lanib ketganligini  ko‘ramiz.
Tabiatda bo‘ladigan o‘zgarishlarni kuzatish, ularning
holatini  tadqiq etishda xorijiy olimlar qatorida bizning
yurtimiz olim va allomalari Al-Xorazmiy, Abu Nasr
Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Abdu -
raz zoq Samarqandiy, Zahiriddin Muhammad Bobur,
Sulton Balxiy, Mahsud ibn Vali va  boshqalar  ulkan
hissa qo‘shganlar.