«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Kafillik shartnomasi
bo‘yicha kafil boshqa shaxs
o‘z majburiyatini to‘la yoki qisman bajarishi uchun
uning kreditori oldida javob berishni o‘z zimmasiga
oladi.

---

61
Kafillik shartnomasi yozma shaklda tuzilishi ke rak.
Yozma shaklga rioya qilmaslik kafillik shartnomasining
haqiqiy bo‘lmasligiga olib keladi.
O‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik Kodeksining
299-moddasida: «Kafolatga binoan bank, boshqa kre 
-
dit muassasasi yoki sug‘urta tashkiloti (kafil) boshqa
shaxs (prinsipal)ning iltimosiga ko‘ra kafil o‘z zim-
masiga olayot gan majburiyat shartlariga muvofiq prin-
sipalning kre 
ditori (benefitsiar) pul summasini to‘lash
haqida yozma talabnoma taqdim etsa, pulni unga
to‘lash haqida prinsipalga yozma majburiyat beradi»,
deb tasdiqlangan.
Shartnoma tuzayotgan taraflardan biri shartnoma
tuzilganligini isbotlash va uning ijrosini ta’minlash
yu  za  sidan beradigan pul summasi 
zakalat
hisobla-
nadi.
Qarzdor majburiyatini bajarmaganligi yoki lozim
darajada bajarmaganligi tufayli kreditorga yetkazilgan
zararni to‘lashi shart.
Qonun hujjatlari yoki majburiyat shartlariga mu-
vofiq asosiy qarzdor bo‘lgan boshqa shaxsning javob-
garligiga qo‘shimcha ravishda javobgar bo‘lgan (sub-
sidiar javobgarlik) shaxsga talablar qo‘yishdan oldin
kreditor asosiy qarzdorga talab qo‘yishi kerak.
Agar asosiy qarzdor kreditorning talabini qon 
-
dirishdan bosh tortsa yoki kreditor undan qo‘yilgan ta -
labga belgilangan muddatda javob olmagan bo‘lsa, bu
talab subsidiar javobgar bo‘lgan shaxsga qo‘yilishi
mumkin.
Majburiyat 
to‘liq
yoki 
qisman
bekor bo‘lishi mumkin.
Majburiyat quyidagi asoslarda: majburiyat bajarilishi bi-
lan, hisobga o‘tkazish bilan, qarzdor bilan kreditor bir
shaxs bo‘lib qolganda, majburiyatning yangilanishi bi-
lan, kreditor qarzdan voz kechishi bilan, taraflarning
birortasi ham javob bermaydigan va 
ziyat vujudga kel-
ganligi tufayli, davlat organi hujjati asosida, fuqaro vafot
IV  b o b. Fuqarolik huquqi asoslari

---

62
Huquqshunoslik
etishi bilan, yuridik shaxs tugati lishi va boshqa qonunda
ko‘rsatilgan sabablarga ko‘ra bekor bo‘lishi mumkin.
Majburiyat huquqida alohida o‘rin «zarar yetka 
-
zishdan kelib chiqadigan majburiyatlar»ga bag‘ish-
langan.